تنها ابزار تشخیص و اطمینان از مناسب بودن درمان فشارخون بالا، اندازه گیری فشارخون است. برای تعیین دقیق فشارخون سه عامل دخالت دارند: اپراتور یا کسی که فشارخون می گیرد، دستگاه سنجش فشارخون یا فشارسنج و موقعیتی که قرار است در آن شرایط فشارخون گرفته شود.
1- اپراتور
واضح است کسی که فشارخون می گیرد باید آشنایی حداقلی با اعداد فشارخون و تفسیر عددهای بدست آمده داشته باشد. مهم نیست که این فرد حتما پزشک یا پرستار باشد، حتی یک تکنسین یا فرد دوره دیده هم می تواند به گرفتن فشارخون اقدام نماید. در سالهای اخیر و با ابداع انواع فشارسنج های دیجیتالی حتی خود فرد هم قادر است به دفعات فشارخون خود را اندازه گیری و کنترل نماید.
2- فشارسنج
امروزه انواع بسیار متفاوتی از دستگاه های اندازه گیری فشارخون را می توان مشاهده کرد، از فشارسنج های جیوه ای قدیمی، که در نوع خود دقیق ترین فشارسنج ها بودند، فشارسنج های عقربه ای و جدیدا انواع فشارسنج های دیجیتالی که با اشاره یک دگمه قادرند با پر و خالی کردن کیسه باد فشارخون شما را اندازه گیری نمایند. تقریبا تمام دستگاه های موجود به ویژه فشارسنج های دیجیتالی برای اندازه گیری فشارخون معتبر و قابل استفاده هستند، به شرطی که از درست بودن عدد نشان داده شده توسط دستگاه مطمئن باشیم یعنی اصطلاحا دستگاه "کالیبره" شده باشد. برای اطمینان از این موضوع توجه به توصیه های شرکت تولید کننده دستگاه کافی است. راه دیگر این است که چندین بار و در فواصل هر 6 ماه دستگاه شما با یک دستگاه دیگر و یا توسط فشارهای اندازه گیری شده در مطب یا کلینیک مقایسه و کنترل گردد.
مهمترین قسمت فشارسنج شاید "کاف" آن باشد، کاف فشارسنج همان کیسه بادی است که به دور بازو پیچیده می شود و در موقع فشار گرفتن پر و به تدریج خالی می گردد. در مورد کاف فشارخون حتما باید به تناسب آن با دور بازو توجه شود. به صورت استاندارد کیسه هوا باید حداقل 80 درصد دور بازوی فرد را احاطه کند. اگر دور بازو زیاد باشد یا از کاف فشارسنج کوچک استفاده شود، فشارخون به اشتباه بیشتر از حد صحیح نشان داده می شود و برعکس اگر بازوی یک فرد لاغر باشد یا از کاف فشارسنج بزرگ استفاده شود، فشارخون گرفته شده احتمال دارد پایین تر از میزان واقعی باشد. لذا انتخاب اندازه کاف فشارسنج به نسبت قطر بازوی فرد بسیار مهم است. فشار سنج های عادی موجود در بازار عموما اندازه استاندارد برای دور بازوی میانگین انسان ها یعنی در حدود 27 تا 34 سانتی متر طراحی شده اند. البته برای افراد با قطر بازوی بزرگتر یا کوچکتر از این مقدار و همچنین برای اندازه گیری فشارخون از پا هم کاف فشارسنج طبق جدول مقابل طراحی شده است.
شرایط مناسب گرفتن فشار خون
رعایت این شرایط تقریبا عامل اصلی اندازه گیری فشارخون است.
برای گرفتن فشارخون چه در منزل یا در کلینیک حتما باید از نیم ساعت قبل استراحت کرده باشید. این استراحت می تواند به صورت نشستن یر روی صندلی یا روی زمین باشد. داشتن استرس روحی یا انجام فعالیت بدنی قبل از گرفتن فشارخون موجب می شود تا در اثر تحریک عصبی، فشارخون بالاتر از نرمال نشان داده شود و به اشتباه تشخیص فشارخون بالا داده شود. لذا در شرایط استرس روحی و اضطراب و بدنبال فعالیت بدنی فشارخون نگیرید.
هم چنین لازم است از نیم ساعت قبل از گرفتن فشارخون از هرگونه خوردن و آشامیدن پرهیز کنید به ویژه مصرف چای،قهوه و مواد محرک. مصرف حتی یک نخ سیگار قادر است فشارخون را به صورت موقت افزایش دهد. لذا توصیه می شود حتما در نیم ساعت قبل از کنترل فشارخون سیگار نکشید.
برای گرفتن فشارخون طرز نشستن بسیار مهم است. 5 دقیقه قبل از گرفتن فشارخون فرد باید کاملا راحت و بدون خم کردن بدن یا انقباض عضلانی خاصی، بر روی صندلی یا زمین نشسته باشد و به پشتی صندلی یا دیوار تکیه داده باشد. پاهای شخص باید به راحتی روی زمین قرار بگیرد و اگر بر روی زمین نشسته باشد باید پاهایش را دراز نماید. دستی که از آن فشار گرفته می شود باید کاملا راحت و بدون کشش بر روی میز، دسته صندلی یا در کنار شخص قرار بگیرد. دقت کنید که محل بستن فشارسنج بر روی بازو یا مچ دست، حتما هم سطح قلب باشد. اگر این محل بالاتر یا پایین تر از سطح قلب باشد، فشارخون درست نشان داده نمی شود.
دو نکته مهم: یکی این که حتما بازویی که از آن فشارخون گرفته می شود، فاقد لباس یا پوشش ضخیم باشد. البته بالا بردن لباس های روی بازو اگر باعث فشرده شدن بازو شود، میتواند با اثر بر روی جریان خون مانع تعیین دقیق اندازه فشارخون گردد و این کار توصیه نمی شود. دوم این که از انجام دادن کارهای هر چند کوچک و بی اهمیت در زمان گرفتن فشارخون اجتناب شود. فردی که فشارخون می گیرد و هم فردی که فشارخون وی گرفته می شود، نباید در طول روند گرفتن فشارخون صحبت کنند. هم چنین حبس کردن نفس، نگه داشتن کیف یا لباس با دست دیگر و با ایما و اشاره صحبت کردن همگی باعث اختلال در گرفتن فشارخون می شوند.
اگر برای بار اول فشارخون می گیرید، هر دو بازو باید اندازه گیری شود و دستی که فشار بیشتری دارد به عنوان مبنا برای اندازه گیری های بعدی مد نظر باشد و فشارخون های بعدی از آن دست گرفته شود. در هر بار گرفتن فشار خون لازم است به فاصله 1 تا 2 دقیقه، دو یا چند بار فشارخون گرفته شود و میانگین آنها به عنوان فشارخون فرد در نظر گرفته شود. در هر اندازه گیری فشارخون تعیین هر دو فشارخون سیستولی (فشارخون بالا) و دیاستولی (فشارخون پایین)، مهم هستند.
لطفا هر بار اندازه گیری فشارخون خود را در یک محل مشخص یادداشت کنید تا در مراجعه به کلینیک بتوانید روند فشارخون خود را به اطلاع تیم درمان برسانید.
دیدگاه خود را بنویسید