دریچه های حیوانی (بیولوژیک)

دریچه های حیوانی یا بیولوژیک در مقایسه با دریچه های فلزی یا متالیک یک مزیت و یک ایراد اصلی دارند:

مزیت این دریچه ها ، عدم نیاز به مصرف داروی ضد انعقادی وارفارین است.

ایراد این دریچه ها ، دوام به نسبت کمتر آنها و لزوم جراحی مجدد بعد از تخریب دریچه اولیه است.

اولین نوع دریچه حیوانی که برای انسان استفاده شد توسط جراحی بود به نام دکتر Ross، که در سال 1962 دریچه آئورت یک بیمار را که خراب شده بود ، با دریچه آئورت سالم یک جسد (Auto-Graft)، تعویض کرد. البته در سال های بعد به دلیل کمبود دهنده دریچه ، دریچه های مصنوعی فعلی تولید شد که در آن از اجزای بدن حیوانات و انسان استفاده می شود. دریچه های قلب خوک ، لایه پریکارد گاو و پریکارد انسان از منابع استفاده شده برای دریچه های مصنوعی هستند.

در این دریچه ها یک اسکلت فلزی وجود دارد که بافت دریچه خوکی یا گاوی بعد از آماده سازی روی آن کشیده می شود و در اطراف دریچه یک لایه تفلونی PTFE، جهت دوختن به قلب قرار داده می شود.

در سالهای گذشته پیشرفت های زیادی در زمینه آماده سازی بافت و شکل کلی دریچه های بیولوژیکی صورت گرفته است که موجب تولید دریچه های با دوام بیشتر و همودینامیک بهتر و نوآوری در روش کار گذاشتن دریچه شده است که آخرین مورد آن استفاده از استنت فلزی به جای اسکلت فلزی و قرار دادن دریچه بر روی یک کاتتر بالن دار و تعبیه دریچه به روش آنژیوگرافی به جای باز کردن قفسه سینه است. روشی که فعلا برای دریچه آئورت به نام عمل TAVR ، تایید شده و به سرعت در حال گسترش به سایر دریچه هاست.

در حال حاضر هم دو نمونه از تحقیقات پیش رو استفاده از مهندسی بافت برای تولید دریچه از بافت انسانی و تکنیک "RESILIA" جهت آماده سازی بهتر دریچه های حیوانی است.

در مقایسه با دریچه های فلزی (متالیک) برای چه بیمارانی بهتر است از دریچه های حیوانی (بیولوژیک) استفاده کرد؟

1- افراد بالای 65 سال

در افراد بالای 65 سال بدلیل تنشن کم دریچه ، طول عمر دریچه های بیولوژیک و فلزی تفاوتی ندارد لذا ترجیح به استفاده از دریچه بیولوژیک است.
در افرادی که به هر دلیلی نمی توانند وارفارین مصرف کنند. مثلا به دلیل خونریزی ، حساسیت به دارو ، عدم توان کنترل میزان مصرف دارو ، عدم همکاری برای انجام آزمایش INR یا عدم تمایل بیمار به مصرف دارو . در این افراد هم ترجیح به استفاده از دریچه بیولوژیکی است.
در خانم های در سنین باروری که مصرف وارفارین می تواند برای جنین و حین زایمان خطرناک باشد.
البته در شرایطی که بیمار به دلایل دیگر ( مثلا سابقه لخته داخل قلب ، داشتن آریتمی مانند فیبریلاسیون دهلیزی ، یا سایر علل پزشکی مانند لخته خون در پا DVT یا آمبولی ریه PTE ) لازم است وارفارین مصرف نماید ، ترجیح برای استفاده از دریچه بیولوژیک کمتر می شود و استفاده از دریچه با دوام بیشتر بهتر است.

مراقبت های دریچه بیولوژیک

مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک به ویژه "وارفارین" و "آسپیرین". بیماران با دریچه بیولوژیک لازم است در 3 ماه اول بعد از عمل ( و در افراد با خطر کم خونریزی مانند افراد جوان ، تا 6 ماه ) وارفارین استفاده نمایند ، مگر اینکه بنا به دلایل دیگر توسط پزشک معالج تغییر ایجاد شود.
بیماران با دریچه بیولوژیک باید تا پایان عمر قرص آسپیرین 75 تا 100 میلی گرم در روز مصرف نمایند.

[درمان دارویی پس از تعویض دریچه]

انجام آزمایش PT و INR. در زمان شروع دارو به دفعات بیشتر و بعد از تنظیم دوز داروی وارفارین به فواصل تقریبا ماهانه باید آزمایش غلظت خون انجام شود. تنها راه اطلاع از اثربخشی داروی وارفارین و تنظیم دوز آن ، انجام این آزمایش است. در مورد آزمایش بهتر است همواره در یک آزمایشگاه معتبر انجام شود و به دلیل وجود تفاوت در کیت ها و نحوه انجام آزمایش ، از مراجعه به آزمایشگاه های دیگر پرهیز شود.
انجام عکس رادیولوژی ، سی تی اسکن ، سونوگرافی و انجام MRI ، تداخلی با دریچه بیولوژیک ندارد و وجود دریچه مانعی برای انجام هیچ کدام از این موارد نیست.
مسافرت هوایی ، انجام کار و فعالیت بدنی و ورزش با وجود دریچه بیولوژیک بلامانع است. در مورد ورزش باید از ورزش های رزمی و با احتمال بالای ضربه به بدن و افتادن خودداری کرد زیرا به دلیل مصرف داروهای رقیق کننده ، فرد را مستعد خونریزی می کند.
پیش گیری از عفونت دریچه بسیار مهم است. یکی از مطالب بسیار مهم در ارتباط با دریچه مصنوعی ، عفونت دریچه است. عفونت از راه گلو ، ریه ، پوست زخمی شده و به ویژه از راه تزریقات وریدی به قلب می رسد و بر روی دریچه می نشیند. لذا باید تزریقات وریدی را به حداقل رساند و از هر نوع عفونت تا حد ممکن پیش گیری نمود و در صورت پیدایش آن را فورا درمان کرد. به ویژه عفونت های دندانی که بسیار مهم هستند. در کل بهتر است قبل از جراحی دریچه قلبی هر گونه عفونت دندانها را اصلاح کرد. بعد از جراحی دریچه هم همواره باید مراقب عفونت دندانها باشید و در صورت مراجعه به دندانپزشک و کشیدن یا جراحی دندان ، حتما قبل از آن از آنتی بیوتیک استفاده نمایید.
در صورت نیاز به سایر جراحی ها یا عمل های دندانپزشکی اگر این بیماران وارفارین مصرف نمی کنند ، اقدام خاصی لازم نیست.

دکتر امیرفرهنگی

متخصص قلب و عروق

کلینیک قلب من