نوار قلب یکی از بهترین تستهای قلبی است که می تواند اطّلاعات زیادی در مورد وضعیّت سلامت قلب نشان دهد. این تست بجز وضعیّت قلبی می تواند به تشخیص سایر بیماریها مانند اختلالات الکترولیت های خون مانند بیماریهای پتاسیم و کلسیم هم کمک نماید. اثربخشی بعضی از داروها هم با استفاده از نوار قلب قابل پیگیری و ردّیابی است.


چه کسانی باید نوار قلب انجام دهند؟

در موارد زیر لازم است نوار قلب انجام شود.

افراد با شکایت قلبی

تمام افرادی که به نحوی علایم و شکایت های قلبی دارند، باید برای بررسی وضعیت قلبی نوار قلب استاندارد داشته باشند. در حقیقت نوار قلب قسمتی از ویزیت و بررسی افرادی است که مشکل قلبی دارند و بدون آن بررسی وضعیت قلبی ناقص خواهد بود. این علایم عبارتند از:

درد قفسه سینه

احساس ضعف و خستگی

تنگی نفس

سرگیجه و سنکوپ

سیاهی رفتن چشمها

تپش قلب

ادم و تورم بدن

این افراد لازم است در زمان معاینه و بررسی قلبی نوار قلب جدید داشته باشند.

افراد با بیماری قلبی

 افرادی که بیماری قلبی دارند لازم است در زمان بررسی اولیّه و در پیگیری های بعدی نوار قلب داشته باشند. این افراد عبارتند از:

بیماران با حمله قلبی

افراد با انسداد عروق کرونر قلب

افراد با بیماریهای دریچه ای قلب

افراد با نارسایی قلب

افراد با سابقه جرّاحی قلب

افراد با سابقه آنژیوگرافی یا آنژیوپلاستی

بیماران با سابقه آریتمی

افرادی که قبلاً ابلیشن شده اند

افراد با باتری قلبی

افراد با بیماریهای غیرقلبی

 برخی از بیماریهای غیرقلبی هم هستند که نوار قلب در تشخیص و پیگیری آنها اهمیّت بسیار زیادی دارد. از جمله:

افراد با حملات مغزی

بیماران سکته مغزی

افراد دیابتی

افراد با چربی خون بالا

افراد با نارسایی کلیه و کبد

افراد با بیماریهای روماتولوژی

بیماریهای تیروییدی

بیماریهای عفونی

افراد با بیماریهای روانپزشکی

در این بیماران هم در زمان تشخیص بیماری و هم برای بررسی عوارض بیماری و پیگیری های بعدی می توان از نوار قلب استفاده نمود.

اثرات و عوارض داروها و موادّ

 داروهای قلبی و غیرقلبی زیادی هستند که بصورت مستقیم یا غیرمستقیم می توانند بر روی قلب و نوار قلب اثرگذار باشند. همچنین بسیاری از داروها دارای عوارض قلبی هستند که در صورت مصرف باید بصورت دوره ای اثرات آنها با استفاده از نوار قلب، پایش شود. به عنوان مثال داروهای زیر می توانند نوار قلب را تغییر دهند:

دیگوکسین

بتابلوکرها

آمیودارون و بقیه داروهای ضدّ آریتمی

داروهای روانپزشکی

داروهای ضدّافسردگی

هیدروکسی کلروکین

داروهای آنتی بیوتیکی و ضدّقارچی

برخی از آنتی هیستامین ها

علاوه از داروها موادّ و ترکیباتی هم هستند که می توانند اثرات مهمّی بر روی نوار قلب ایجاد کنند مانند:

ترکیبات مخدّر

سموم نباتی و حیوانی

و برخی از غذاها و افزودنی ها

نوار قلب چگونه گرفته می شود؟

 ابزار گرفتن نوار قلب بسیار ساده است. دستگاه اصلی ابعاد متغیر و در حدود 30 تا 40 سانتی متر دارد که به وسیله حدود 10 عدد کابل یا رابط به بدن متّصل می شود. معمولاً 6 عدد از این کابلها به جلوی قفسه سینه وصل می شوند و 4 تای بعدی به مچ هر دو دست و مچ هر دو پا می چسبند. برای اتصال به بدن در برخی از موارد از چست لید یا حبابهای چسبان استفاده می شود و برای کاهش فاصله هوا بین پوست و دستگاه از آب یا از ژل استفاده می شود.

آمادگی برای نوار قلب

نوار قلب احتیاج به آمادگی خاصّ یا پیچیده ای ندارد و در هر زمان و مکانی قابل انجام است. لازم است پوست جلوی قفسه سینه بدون پانسمان یا لباس باشد و اگر زخم یا عفونت پوستی قابل سرایت وجود دارد حتماً قبل از نوار قلب به تکنسین مربوطه اطلاع داده شود.

در مورد آقایان با توجّه به اینکه موی ضخیم می تواند مانع اتصال چست لید و دستگاه به پوست شود، لازم است موی جلوی قفسه سینه کوتاه گردد.

در زمان نوار قلب لازم است وسایل الکترونیکی مانند موبایل و ریموت از شما دور باشد. همچنین لوازم زینتی ناحیه گردن یا بازو نباید مانع اتصال دستگاه باشد.

روش گرفتن نوار قلب

برای گرفتن نوار قلب لازم است فرد بر روی تخت دراز بکشد. البتّه در موارد نادری که امکان خوابیدن نباشد، می توان بصورت نشسته یا ایستاده هم نوار قلب گرفت. لازم است فرد آرام بوده و تنفّس های عمیق نداشته باشد.

ابتدا لید یا سیم های جلوی قفسه سینه و اندامها متصل می شود و بعد دستگاه از نظر تأیید محل های اتّصال بررسی کوتاهی انجام می دهد. در صورت مناسب بودن سیگنالها نوار قلب گرفته می شود و بر روی کاغذ مدرّج مخصوصی ثبت می گردد.

کل این روند حدود 5 دقیقه زمان می برد. لازم است در زمان گرفتن نوار قلب تکان نخورده و صحبت نکنید.

آیا نوار قلب می تواند ضرری داشته باشد؟

پاسخ بصورت کلّی منفی است. در نوار قلب برق یا الکتریسیته وارد بدن نمی شود بلکه دستگاه صرفاً الکتریسیته ناشی از انقباض قلب را ثبت می کند. به همین دلیل هیچگونه ضرر یا صدمه ای به بدن وارد نمی شود.

گرفتن نوار قلب متوالی یا چندبار در روز هم بلامانع بوده و خطری ندارد.

نوار قلب در دوران بارداری و شیردهی هم هیچ خطری برای مادر یا جنین ندارد.