نوتوانی قلب بعد از سکته قلبی

بیماران بعد از سکته قلبی ، سرنوشت های مختلفی پیدا می کنند و هر بیماری شرایط طبی و دارویی مخصوص به خودش را دارد. علت این امر متفاوت بودن انواع سکته های قلبی از نظر شدت آن و میزان عوارضی است که برجا می گذارد و هم چنین تفاوت های بین افراد از نظر وجود عوامل خطر متفاوت و بیماری های همراه با سکته قلبی است.

با توجه به پیشرفت های چشمگیر در زمینه انجام آنژیوگرافی و پرایمری PCI ، داروهای جدید و بسیار کارآمد و مراقبت های موثر در دوره بستری ، خوشبختانه اکثر بیماران سیر بیماری قابل قبول و بدون عارضه ای را طی می کنند و بعد از چند روز و با بازگشت به شرایط پایدار از بیمارستان ترخیص می شوند. میزان مرگ و میر سکته قلبی که در سالهای قبل در حدود 10 تا 15 درصد بیماران بود ، امروزه به 4 تا 5 درصد بیماران کاهش پیدا کرده است.

در تعداد کمی از بیماران عوارضی پدید می آید که احتیاج به بستری طولانی مدت و مراقبت های بیشتری را ایجاب می کند. عوارضی مانند نارسایی قلب ، آریتمی های مختلف و ایست قلبی ، هیپوکسی و آسیب به مغز یا سایر اعضای بدن ، خونریزی از سیستم گوارشی یا خونریزی مغزی. اغلب این بیماران هم بعد از چند روز بستری و با انجام اقدامات درمانی مختلف به شرایط پایدار قلبی می رسند و از بیمارستان مرخص می شوند.

نوتوانی بعد از سکته قلبی

سکته قلبی یکی از بیماری های مهم محسوب می شود ، برای اینکه قلب یک ارگان حیاتی است و افراد برای داشتن یک زندگی فعال و موثر به یک قلب سالم و با نشاط احتیاج دارند. از این رو سکته قلبی یک اتفاق مهم در زندگی بیماران است و با اثرات متعدد جسمی و روحی بر روی زندگی و نقش های اجتماعی افراد مبتلا ، همراه است.

بعد از حمله قلبی و طی دوره بستری و رسیدن به شرایط پایدار قلبی و جسمی لازم است یک سری از اقدامات درمانی و حمایتی در جهت بازیابی شرایط قبل از سکته قلبی صورت بگیرد تا مددجو بتواند مجددا به فعالیت ها و نقش های قبل از بیماری خود دست پیدا نماید. به مجموع این اقدامات"نوتوانی" یا "بازتوانی" قلبی گفته می شود (Cardiac Rehabilitation).

نوتوانی قلبی از همان زمان بستری بیمار در بیمارستان شروع می شود و شامل یک مجموعه از اقداماتی است که برای رسیدن به اهداف زیر انجام می شوند:

1. سرعت بخشیدن به بهبودی کامل قلب بعد از سکته

2. درمان عوارض قلبی ایجاد شده از سکته مانند نارسایی قلب

3. تغییر رفتار و ایجاد شیوه جدید زندگی

4. پیش گیری از تکرار حمله و سکته قلبی جدید

برنامه نوتوانی قلب یکی از اقدامات بسیار موثر در برگرداندن سلامت جسمی و روحی افراد بعد از حمله قلبی است. مطالعات متعددی نشان داده اند که انجام برنامه نوتوانی بعد از سکته قلبی ، در کاهش بیماری های قلبی به ویژه سکته قلبی و هم چنین کاهش مرگ و میر قلبی مفید است. علیرغم این متاسفانه از این روش بسیار مفید کمتر از آنچه که باید باشد ، استفاده می گردد و در مراکزی هم که انجام می دهند بیشتر بر جنبه های ورزشی برنامه نوتوانی تاکید می شود ، در حالیکه برنامه نوتوانی بسیار جامع بوده و شامل موارد زیر است:

  1- تنظیم درمان های دارویی بعد از سکته قلبی

  2- شناسایی عوامل زمینه ساز و ریسک فاکتورهای ایجاد کننده سکته قلبی و کنترل آنها شامل:

1. مصرف سیگار و دخانیات

2. فشارخون بالا

3. دیابت قندی و سندرم متابلیک

4. چربی خون بالا

  3- تنظیم برنامه غذایی سالم

  4- مشاوره در مورد برگشت به کار

  5- مشاوره روانپزشکی و بررسی مسایل روحی و عاطفی بعد از حمله قلبی

  6- انجام برنامه ورزشی تحت نظر کادر درمان و توصیه های ورزشی و فعالیت بدنی طولانی مدت

برنامه نوتوانی در اصل یک دوره تمرینی و آموزش و مشاوره بیمار با تیم درمان سکته قلبی است که در آن مددجو توانایی ها و مهارت های لازم برای کنترل عوامل خطر قلبی و حفظ یک شیوه زندگی سالم را یاد می گیرد تا بتواند در طول زندگی روزمره و با تغییراتی که در رفتارهای بهداشتی خود ایجاد می کند ، ضمن بازیافت سلامت قلب خود ، مانع تکرار حوادث مشابه در آینده شود.