دستگاه های هولتر ریتم قلب برای تشخیص آریتمی های گذرای قلب مورد استفاده قرار می گیرند. آریتمی یعنی به هم خوردن نظم و ترتیب انقباض قلب و بهترین وسیله برای تشخیص بی نظمی در عملکرد قلب ، نوار قلب است. با انجام نوار قلب در زمان بروز علایم آریتمی قلب ، می توان نوع آریتمی را تشخیص داد. ولی بسیاری از آریتمی ها گذرا هستند و در زمان مراجعه بیمار به پزشک یا درمانگاه از بین رفته اند و طبیعتا انجام نوار قلب در این موارد کمک کننده نخواهد بود. لذا اگر شما علایم مرتبط با بیماری های ریتم قلب (آریتمی) داشتید که به صورت گذرا و اتفاقی روی می دهند ، باید از نوار قلب مداوم یا همان دستگاه "هولتر ریتم" (Ambulatory ECG Monitoring) ، استفاده کنید.

نوار قلب عادی یا هولتر؟

زمانی که شما علایم مرتبط با اختلال ریتم قلب را دارید ، بهترین کار انجام نوار قلب در زمان بروز علایم است. علایمی مانند:

  • طپش قلب غیر طبیعی: در حالت نرمال افراد هیچ گونه احساسی در مورد ضربان قلب خود ندارند و اصولا تمام طپش قلب ها غیر طبیعی هستند ولی همه افراد در زندگی روزانه خود به دنبال استرس های روحی یا جسمی درجاتی از طپش قلب را تجربه کرده اند که یا در حد یکی دو ضربان قلب بوده یا با کمی استراحت ، از بین رفته اند. اگر شما در حالت استراحت و بدون پیش زمینه ای دچار طپش قلب و احساس ضربان قلب غیر طبیعی شدید ، به ویژه اگر طولانی باشد یا با علایم دیگری مانند ضعف ، تنگی نفس و درد سینه همراه باشد ، باید در اولین فرصت با مراجعه به نزدیک ترین درمانگاه یا بیمارستان نوار قلب تهیه کنید و توسط پزشک ویزیت شوید.
  • سرگیجه
  • احساس سبکی در سر
  • از دست دادن تعادل
  • بیهوشی و سنکوپ

انجام نوار قلب در زمان حضور علایم برای تشخیص بیماری ، بسیار کمک کننده است ولی نوار قلب فقط ده ثانیه از اتفاقات قلبی را نشان می دهد و بسیاری از بیماران یا مراجعه نمی کنند ، یا علایم مربوط به آریتمی در زمان رسیدن بیمار به درمانگاه یا بیمارستان ، از بین رفته اند.

خوشبختانه بسیاری از آریتمی های مهم قلبی با گرفتن شرح حال دقیق علایم بیمار ، بررسی سوابق پزشکی و دارویی وی و انجام معاینه قلبی و در صورت لزوم انجام اکوی قلب ، قابل تشخیص و ردمان هستند. در موارد خاصی که بیمار علایم مهمی داشته باشد و بررسی های اولیه کمک کننده نباشند ، لازم است با نظر پزشک از دستگاه های ثبت نوار قلب دایمی که به بیمار متصل می شود ، استفاده نمود.

هولتر ريتم قلب

انتخاب نوع دستگاه هولتر بستگی به شدت علایم بیمار و زمانهای اتفاق افتادن علایم قلبی دارد. اواع مختلف دستگاه های هلتر ریتم یک روزه ، یک هفته ، یک ماهه و حتی برای یک سال هم وجود دارد.

اگر احتمال بروز علایم آریتمی بیمار در مدت 24 ساعت زیاد باشد ، و علایم بیمار هر روز تکرار می شود ، بهترین انتخاب "هولتر 24 ساعته ریتم قلب" است.

دستگاه هولتر ریتم 24 ساعته ، دو قسمت دارد. یک قسمت که اندازه آن در حد گوشی تلفن همراه است و به وسیله باتری کار می کند ، همان قسمت اصلی است که نوار قلب بیمار را ثبت می کند. این قسمت یا به کمر فرد متصل می شود یا در جیب بیمار قرار می گیرد. قسمت دوم سیم ها یا همان الکترودهای دستگاه است که به پوست جلوی قفسه سینه بیمار چسبانده می شوند. بیمار به زندگی عادی خود ادامه داده و تمام اتفاقات قلبی وی در این مدت به وسیله دستگاه ثبت می گردد.

دستگاه هولتر به صورت معمول برای 24 ساعت است ولی برحسب میزان بروز علایم بیمار هولترهای دو روزه ، تا هولترهای 7 روزه هم وجود دارد که برحسب نیاز از آنها استفاده می شود.

مراحل انجام هولتر قلب

قبل از تست....

لازم است روزی را برای انجام هولتر انتخاب کنید که استرس کاری یا فیزیکی خاصی در آن روز نخواهید داشت. بهتر است روز انجام هولتر ، روز کاری و روتین شما باشد. اگر علایم شما در حین انجام کار خاصی یا در ساعات خاصی روی می دهد ، حتما با پزشک خود صحبت کنید تا هولتر شما آن ساعات یا روز را پوشش دهد.

برخلاف نوار قلب لازم است الکترود های هولتر به مدت یک روز به بدن شما متصل باشد. لازم است آقایان موهای سینه خود را از قبل کوتاه کرده باشند. برای برطرف کردن چربی پوست بهتر است صبح همان روز حمام کرده باشید.

استفاده از تلفن همراه و ساعت در زمان انجام هولتر قلب بلامانع است.

حین تست....

یکی از نکات مهم انجام هولتر ریتم قلب ، هم زمان بودن علایم و ناراحتی که شما احساس می کنید با تغییراتی است که در نوار قلب شما ثبت می گردد. شاید شما علایمی داشته باشید که در آن لحظه نوار قلب شما تغییراتی نداشته باشد و علایم شما مربوط به قلب نباشد. یا برعکس در برخی افراد تغییراتی در نوار قلب ثبت می گردد که در آن لحظه علایم بالینی احساس نمی کنند. لذا هم زمان بودن این یافته ها با هم اهمیت دارد.

برای این منظور برگه ای به شما داده خواهد شد که برحسب ساعات شبانه روز تقسیم بندی شده است. بر روی دستگاه های هولتر دگمه ای وجود دارد که لازم است شما به محض احساس هرگونه ناراحتی در طول انجام هولتر آن را فشار دهید تا دستگاه آن را به عنوان وجود علامت مارک کند. هم زمان شما باید احساس ناراحتی را با جزییات و کیفیت ناراحتی بر روی کاغذ یادداشت نمایید. شاید شما  در طول انجام تست چندین نوبت و با کیفیت های متفاوت احساس ناراحتی کنید که لازم است همه موارد را با فشردن دگمه دستگاه و یادداشت کردن ، مشخص نمایید.

بهتر است در زمان انجام تست از حمام رفتن یا کارهای دیگری که لازم است دستگاه را از خود جدا کنید ، انجام ندهید. لیکن اگر لازم بود می توانید به صورت موقت آن را جدا کرده و بلافاصله بعد از برطرف شدن علت ، آن را وصل نمایید. لازم است نحوه این کار را در زمان بستن از تکنسین دستگاه بپرسید.

هر نیم ساعت تا یک ساعت اتصال سیم های دستگاه به بدن خود و کارکردن دستگاه را چک کنید تا در صورت بروز مشکل مانند اتمام باطری دستگاه یا جدا شدن سیم ها آن را برطرف نمایید.

انجام کارهای روزانه مانند غذا خوردن ، کار کردن ، انجام رانندگی ، خوابیدن  تداخلی با هولتر ندارد. انجام ورزش و فعالیت بدنی زیاد هم اشکالی برای هولتر ریتم ندارد ولی تعریق حاصل از آن موجب جدا شدن اتصالات به پوست خواهد شد.

بعد از تست...

بعد از اتمام مدت زمان تست دستگاه از بدن شما جدا شده و نوار قلب ثبت شده توسط کامپیوتر آنالیز می گردد. تعداد ضربان قلب ، حداقل آن ، حداکثر آن ، تغییرات با تنفس و فعالیت بدنی ، تعداد و نوع آریتمی های موجود همگی بررسی و با برگه ای که شما علایم را در آن نوشته اید مقایسه خواهد شد.

غیر از بررسی علایم بیمار از نظر وجود آریتمی های قلبی ، از دستگاه هولتر ریتم قلب برای تشخیص و بررسی بیماری های دیگر قلبی یا تعیین پیش آگهی آنها هم استفاده می شود:

  • در بیماران با سکته قلبی جهت بررسی وچود آریتمی های گذرا و بی علامت قلبی.
  • برای بررسی پاسخ به درمان های انجام شده برای بیماری های خاص مثل "ابلیشن" (Ablation) جهت  "فیبریلاسیون دهلیزی" (Atrial Fibrillation, AF).
  • برای تعیین میزان خطر بروز آریتمی های خطرناک در افراد با بیماری های خاص قلبی مانند "سندرم QTطولانی" (Long QT Syndrome, LQT) ، "سندرم بروگادا" (Brugada Syndrome, BrS) ، "کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک" (Hypertrophic Cardiomyopathy, HCM) و "کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست" (Arrhythmogenic RV Cardiomyopathy, ARVC).
  • برای بررسی علل قلبی ایجاد کننده سکته مغزی در بیماران با حملات "سکته مغزی بدون توجیه" (Cryptogenic Stroke).

Event Monitors: برای ثبت اتفاقات موردی و کوتاه - بیشتر بخوانید.

Patch Monitors: که به پوست بدن متصل می شوند - بیشتر بخوانید.

Implantable Monitors: که در زیر پوست بدن قرار می گیرند - بیشتر بخوانید.

Consumer Devices: که در همراهی با تلفن همراه کار می کنند - بیشتر بخوانید.