شاید همگی شنیده باشید که ورزش برای سلامت قلب خوب است و تقریباً در تمام برنامه‌های آموزشی برای سلامتی و بهداشت شما را به انجام ورزش توصیه می کنند. این موضوع بویژه در مورد افراد با بیماریهای قلبی عروقی و افرادی که بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت و فشارخون دارند، بیشتر از سایر بیماریها توصیه میشود.
آیا واقعاً به این صورت است و برای حفظ سلامتی قلب و عروق باید ورزش کنیم؟
اگر لازم است برنامه ورزشی داشته باشیم، به چه صورت و با چه شدّتی لازم است ورزش نماییم؟
کلیات موضوع درست است و واقعاً ورزش و داشتن فعالیت بدنی برای حفظ سلامتی بدن و دور بودن از بیماریهای قلبی بسیار مهم است. این موضوع اگرچه در مورد بیماریهای قلب و عروق اهمّیت زیادی دارد ولی برای بسیاری از اعضای بدن از جمله پرهیز از بیماریهای متابلیک مانند فشارخون، دیابت و برخی از سرطانها هم اثبات شده است.
با اینحال لازم است در مورد شدّت انجام ورزش و نوع ورزش بیشتر بدانیم.
بی تحرّکی
نکته مهمّ در حفظ سلامت بدن و قلب و عروق، پرهیز از بی‌تحرکی است. بی‌تحرکی به معنی این است که فرد در طول هفته فعّالیّت بدنی چندانی نداشته باشد و میزان فعّالیّت بدنی وی از نظر عددی در طول هفته کمتر از ۲۰ دقیقه باشد. مثالهای بارز بی‌تحرّکی عبارتند از نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدّت بر روی مبل و کاناپه، تماشای طولانی مدّت تلویزیون یا مونیتور کامپیوتر و استفاده مداوم از ماشین و وسایل نقلیه.
این نوع از رفتارها به ویژه زمانی که با مصرف غذا یا تنقلات پر انرژی همراه باشد، می تواند برای سلامتی قلب و بدن بسیار خطرساز باشد و علاوه بر آن می تواند در کوتاه مدّت به پیدایش اضافه وزن، چاقی و دیابت هم منجر شود.
مطالعات علمی نشان داده‌اند که این نوع از بی‌تحرّکی می تواند میزان بروز سکته قلبی و مرگ ناگهانی را تا ۳ برابر افزایش دهد. در این تحقیقات مشخص شده است که بیشترین فایده‌ای که افراد از ورزش یا فعالیت بدنی می‌برند، پرهیز از بی‌تحرکی است. در حقیقت میزان ضرر و آسیب بی‌تحرکی بسیار بیشتر از فایده و مفید بودن ورزش و فعالیت بدنی است. پس اولین قدم در داشتن برنامه ورزشی پرهیز از بی‌تحرکی است.
اهمّیت بی تحرّک نبودن
شاید بتوان گفت که مهمترین تغییر در مورد اثرات مفید ورزش، تبدیل از حالت بی‌تحرکی به داشتن تحرّک است. بیشترین میزان فایده و سود از ورزش در همین مرحله تغییر و خارج شدن از فاز بی‌تحرّکی است. کافی است یک نفر در طول روز ۲۰ دقیقه فعالیت‌هایی از قبیل استفاده از حمام، سرویس بهداشتی و راه رفتن عادّی داشته باشد تا بتوان وی را بی‌تحرّک قلمداد نکرد.
داشتن فعّالیّت بدنی
دوّمین مرحله بعد از داشتن تحرّک بدنی، انجام فعّالیت بدنی است. فعّالیت بدنی یا Physical Activity, به معنای داشتن فعالیت بدنی در طول روز است.
فعّالیّت بدنی به این معنی است که شخص در طول روز کارهایی با شدّت فیزیکی کم مانند پیاده‌روی، خرید، باغبانی، مراقبت از گل و گیاه، آشپزی و کارهای دستی را بصورت روزانه انجام دهد. برای داشتن فعّالیّت بدنی لازم نیست حتما از امکانات یا وسایل ورزشی مخصوص استفاده نمایید یا حتماً به باشگاه ورزشی مراجعه کنید بلکه اغلب این فعالیت ها در طول زندگی عادی و روزمره افراد اتفاق می‌افتد. بسیاری از افراد می توانند با یک برنامه‌ریزی ساده و ایجاد تغییرات کوچک در سبک زندگی روزانه خود، فعالیت بدنی و فیزیکی لازم را داشته باشند. به عنوان مثال:
- پیاده روی برای مسافت‌های کمتر از یک کیلومتر
- پارک کردن خودرو با فاصله از محل کار و طی کردن بقیه مسیر با پیاده‌روی
- انجام خریدهای کوچک بدون استفاده از خودرو و پیک
- شستن لباس یا ظرف در حد کم
- استفاده از پله برای دو طبقه و کمتر از آن
از نظر علمی میزانی از فعالیت فیزیکی که لازم است افراد برای حفظ سلامتی خود انجام بدهند، مشخص شده است. طبق توصیه‌های علمی لازم است هر فردی در طول هفته حدود ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در حد ۶۰ تا ۸۰ درصد حداکثر توان ورزشی خود انجام بدهد. توان ورزشی هر فرد از روی سن فرد و سلامت جسمانی وی تعریف می شود.
ورزش
ورزش یک قدم بالاتر از داشتن فعالیت بدنی است. طبق تعریف ورزش عبارت است از انجام هدفمند یکسری از حرکات بدنی در قالب یک فعالیت بدنی خاص. به عنوان مثال انجام فوتبال، والیبال، شنا، دوچرخه سواری و کوه‌پیمایی. ورزش کردن هم می تواند به عنوان فعالیت بدنی افراد باشد و هم اینکه برخی از افراد بجز فعالیت فیزیکی از ورزش برای کسب مهارت یا توانایی خاصی هم استفاده می‌کنند مانند ورزش های قهرمانی یا بدنسازی.
ورزش را می توان به دو گروه ورزشهای هوازی و دینامیک و ورزشهای استقامتی مانند بدنسازی، وزنه و استاتیک تقسیم کرد. امروزه مشخص شده که ترکیی از ورزشهای هوازی همراه با ورزشهای استقامتی می تواند بیشترین فایده را برای سلامتی قلب و عروق به همراه داشته باشد.
ورزش علاوه بر مباحث مربوط به جسم و اعضای بدن، از نظر روحی و روانی هم مفید است. انجام ورزش در باشگاه یا در هوای آزاد می تواند به حفظ نشاط و روحیه افراد کمک بکند بویژه که این ورزش بصورت گروهی و در یک فضای شاد هم صورت بگیرد.
خلاصه
عدم وجود تحرک بدنی از نظر قلب و عروق خطرناک است. بیشترین فایده ورزش زمانی است که شخص از عدم تحرک خارج شده و سبک زندگی فعال را دنبال می کند. در ادامه داشتن فعالیت فیزیکی مستمر و انجام حرکات ورزشی می توانند فایده بیشتری را همراه با تقویت عضلات و نشاط روحی به همراه داشته باشند.
دیدگاه خود را بنویسید