جراحی اسلیو معده - که به نام اسلیو گاسترکتومی نیز شناخته می شود - نوعی جراحی چاقی (کاهش وزن) است . جراحی اسلیو معده شامل کاهش اندازه معده است تا پس از خوردن مقدار کمی غذا احساس سیری کنید. در حالی که این عمل وسیله ای موثر برای کاهش وزن است، اما راه حل دائمی نیست. بیماران باید تمایل داشته باشند و بتوانند به عادت های غذایی سالم و ورزش در طول زندگی متعهد باشند تا کاهش وزن را حفظ کنند و از عوارض ناشی از چاقی و اضافه وزن جلوگیری کنند.

طبق گفته انجمن جراحی متابولیک و چاقی آمریکا، جراحی اسلیو معده رایج ترین عمل چاقی در جهان است.

جراحی اسلیو معده چیست؟

جراحی اسلیو معده یک عمل جراحی است که توسط جراح چاقی در بیمارستان یا مرکز جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود . این جراحی در حالت روتین بصورت الکتیو و غیر اورژانس صورت می گیرد و یک تا دو ساعت طول می کشد. این عمل در بزرگسالان و همچنین نوجوانان انجام میشود. 

با جراحی اسلیو معده، جراح حدود ۸۰ درصد معده را برمی دارد تا معده کوچکتری ایجاد کند. معده جدید لوله ای شکل و به اندازه یک موز است. با این کاهش حجم، بیماران پس از خوردن مقدار کمی غذا تا چند ساعت احساس سیری می‌کنند - بنابراین، مصرف غذای آنها کاهش می‌یابد.

جراحی اسلیو معده علاوه بر ایجاد یک معده کوچکتر، سلول های معده را که به طور معمول هورمون گرسنگی تولید می کنند، حذف می کند . این کاهش در تولید هورمون به این معنی است که بیماران اغلب کاهش اشتها را تجربه می کنند که می تواند بیشتر به کاهش وزن کمک کند.

تکنیک های مختلف جراحی اسلیو

روش اسلیو معده معمولاً به روش لاپاراسکوپی و با استفاده از تکنیک‌های کم تهاجمی انجام می‌شود. در موارد کمتر، جراحی باز است، به این معنی که جراح یک برش بزرگ در شکم بیمار برای دسترسی به معده ایجاد می کند.

در مقایسه با جراحی بای پس معده، جراحی اسلیو معده با خطرات کمتری همراه است و از نظر فنی انجام آن آسان تر است. همچنین جراحی اسلیو معده تنها یک روش محدود کننده است و شامل کاهش جذب مواد مغذی در روده کوچک نمی شود به همین دلیل میزان کاهش مواد مغذی و ویتامین‌ها در این عمل کمتر است.

معیارها و موارد منع مصرف

موارد مناسب جهت انجام عمل جراحی کاهش وزن از جمله جراحی اسلیو معده عبارتند از: 

  • شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۴۰
  • BMI ۳۵ تا ۳۹.۹ با حداقل یک بیماری جدی مانند دیابت نوع ۲ ، فشار خون بالا ، یا آپنه انسدادی خواب
  • BMI ۳۰ تا ۳۴.۹ با دیابت نوع ۲ یا سندرم متابولیک که با درمان دارویی کنترل نمی شود.

BMI یک معیار منسوخ و معیوب است و فاکتورهایی مانند ترکیب بدن، قومیت، جنسیت، نژاد و سن را در نظر نمی گیرد.
اگرچه این یک معیار معیوب و ناقصی است، اما BMI هنوز به طور گسترده در جامعه پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا روشی ارزان و سریع برای تجزیه و تحلیل وضعیت سلامت بالقوه و نتایج یک فرد است.

یک استثنا در معیارهای فوق این است که بیماران آسیایی - بیشتر آسیای جنوب شرقی - که دیابت نوع ۲ به خوبی کنترل نشده و BMI کمتر از ۲۷.۵ دارند، ممکن است برای جراحی در نظر گرفته شوند.

این استثنا به این دلیل وجود دارد که در مقایسه با جمعیت اروپایی، آسیایی‌ها بیشتر احتمال دارد که چربی را در اطراف شکم خود ذخیره کنند و به چربی دور شکمی مبتلا شوند, برخلاف تجمع چربی محیطی (مثلاً در باسن، باسن و ران). با این تجمع چربی در شکم، خطر مقاومت به انسولین و بیماری های قلبی عروقی، حتی در BMI نسبتاً پایین، افزایش می یابد. 

موارد منع مطلق انجام عمل اسلیو

  • ناتوانی در تحمل بیهوشی عمومی
  • یک اختلال خونریزی کنترل نشده
  • بیماری روانی شدید (مانند افسردگی بالینی )

موارد منع نسبی برای انجام عمل جراحی اسلیو معده شامل مری بارت ، بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) و فتق هیاتال بزرگ است. 

خطرات احتمالی

در حالی که جراحی اسلیو معده نسبت به سایر جراحی های چاقی خطر کمتری دارد، عوارض جانبی و عوارض بالقوه ای وجود دارد که می تواند در روزها یا حتی سال ها پس از عمل اتفاق بیفتد.

علاوه بر خطرات شناخته شده بیهوشی و خطرات کلی جراحی ، جراحی اسلیو معده با این خطرات خاص همراه است :

  • خونریزی معده، معمولاً از خط اصلی (جایی که معده تقسیم شده است)
  • ایجاد انقباض و رشد بافتهای محل برش در معده لوله‌ای جدید می‌تواند عبور غذا و مایعات را دشوار کند.
  • نشت محتویات معده (زمانی که محتویات معده به داخل حفره شکمی نشت می کند)
  • آبسه شکمی (مجموعه چرک)
  • عفونت زخم
  • کمبود مواد مغذی به دلیل کاهش مصرف غذا
  • GERD
  • برگشت دوباره وزن (اغلب به دلیل تغییر در عادات غذایی) 

هدف از جراحی اسلیو معده

هدف از جراحی اسلیو معده کاهش وزن و همچنین معکوس کردن یا بهبود شرایط نامناسب بهداشتی و سلامتی است که ممکن است با چاقی مرتبط باشد.

نمونه هایی از شرایط مرتبط با چاقی عبارتند از:

  • بیماری قلبی
  • کلسترول بالا
  • فشار خون بالا
  • دیابت نوع ۲
  • آپنه انسدادی خواب
  • بیماری کبد چرب غیر الکلی

اگر معیارهای جراحی اسلیو معده را دارید، باید چندین آزمایش و ارزیابی را انجام دهید تا برای این عمل آماده شود. 

این تست ها عبارتند از:

  • تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی برای ارزیابی یا غربالگری شرایطی که ممکن است قبل یا بعد از عمل باعث ایجاد مشکلاتی شوند (به عنوان مثال، آپنه انسدادی خواب)
  • مطالعات آزمایشگاهی مختلف قبل از عمل، مانند شمارش کامل خون ، آزمایش عملکرد کبد و هموگلوبین A1C )
  • ارزیابی تغذیه ای برای ارزیابی کمبود ویتامین و مواد معدنی (به عنوان مثال، ویتامین D، آهن، و ویتامین B12)
  • ارزیابی بیهوشی برای دسترسی به خطرات بیهوشی عمومی
  • یک ارزیابی روانشناختی و شناختی برای تعیین اینکه آیا شما آماده انجام عملی هستید که در نهایت به تغییرات قابل توجهی در سبک زندگی نیاز دارد.
  • یک مشاوره با پزشک مراقبت های اولیه برای اطمینان از تکمیل تمام غربالگری های سرطان متناسب با سن
  • مشاوره بارداری برای بیماران زن در سنین باروری
  • مشاوره قلب و فشارخون از نظر بررسی موارد و شرایط پزشکی مرتبط با اضافه وزن

در نهایت، ممکن است برای ارزیابی شرایطی که در نهایت ممکن است به تأخیر انداختن یا منع مصرف جراحی (به عنوان مثال، فتق هیاتال، زخم، یا توده) به یک مشاوره گوارش نیاز باشد. 

توصیه‌های قبل از عمل

هنگامی که جراحی شما برنامه ریزی شد، جراح دستورالعمل هایی را به شما می دهد تا به شما در آماده سازی برای عمل کمک کند.

این دستورالعمل ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • شرکت در چندین کلاس سبک زندگی پیش از جراحی چاقی 
  • مصرف یک رژیم غذایی فقط مایعات به مدت یک تا دو هفته قبل از جراحی
  • ترک سیگار به مدت سه ماه قبل از جراحی
  • حداقل یک ماه قبل از جراحی از مصرف کافئین خودداری کنید
  • قطع مصرف برخی داروها برای مدت زمان توصیه شده قبل از جراحی
  • دوش گرفتن شب قبل از جراحی با استفاده از نوع خاصی از صابون آنتی باکتریال
  • ناشتا بودن - از خوردن یا نوشیدن چیزی بعد از نیمه شب در شب قبل از عمل جراحی خودداری کنید

مراحل عمل اسلیو

هنگام عمل

در روز جراحی اسلیو معده خود می توانید مراحل زیر را انتظار داشته باشید: 

  • پس از ورود به بیمارستان، به اتاق قبل از عمل می روید که در آنجا لباس بیمارستان را پوشیده و یک مسیر داخل رگی در رگ بازوی شما قرار داده می شود.
  • پس از ورود به اتاق عمل، به شما بیهوشی داده می شود تا بخوابید.
  • جراح پنج یا شش برش کوچک در شکم ایجاد می کند که از طریق آن یک دوربین و ابزار جراحی بلند و نازک وارد می شود.
  • با استفاده از این ابزار، جراح قسمت اعظم معده را از طریق یکی از برش ها خارج می کند. این باعث می شود بخشی از معده باقی بماند که مری را به اولین قسمت روده به نام دوازدهه متصل می کند .
  • سپس خط برشی که در آن معده برداشته شده است با منگنه بسته می شود. خط بخیه به دقت بررسی می شود تا از نشتی آن اطمینان حاصل شود.
  • سپس جراح ابزار را برمی دارد و بقیه محل های برش را با بخیه های قابل جذب و نوار استریل می بندد. 
  • بیهوشی قطع می شود و شما را به اتاق ریکاوری می برند و در آنجا بیدار می شوید.

نقاهت بعد از انجام عمل اسلیو

هنگامی که در اتاق ریکاوری از خواب بیدار می شوید، طبیعی است که احساس گیجی کنید و مقداری تهوع، استفراغ و درد را تجربه کنید. احتمالاً به شما داروهای ضد درد و ضد تهوع داده می شود تا علائم شما را کاهش دهد.

معمولاً پس از چند ساعت از اتاق ریکاوری به بخش منتقل می شوید. بطور میانگین دو تا سه روز اقامت در بیمارستان لازم است.

از نظر عوارضی مانند خونریزی و عفونت به دقت تحت نظر خواهید بود. همچنین تشویق می‌شوید هر چه زودتر راه رفتن را شروع کنید تا از ایجاد لخته خون در پاهایتان جلوگیری کنید.

هنگامی که رژیم غذایی مایعات را به خوبی تحمل کردید (که معمولاً صبح بعد از جراحی شروع می شود) و هیچ نشانه ای از عوارض نداشتید، بعد از آن می توانید تغذیه عادی را شروع نمایید.

دستورالعمل‌های بعد از ترخیص

  • مراجعه منظم به متخصص تغذیه : شما به آرامی رژیم غذایی خود را در یک دوره چند هفته ای از مایعات به غذاهای پوره شده و غذاهای نرم و جامدات تغییر دهید.
  • برای هیدراته ماندن مرتب آب بنوشید
  • بازگشت به محل کار یک تا دو هفته پس از جراحی (اگر شامل فعالیت خفیف باشد).
  • مصرف هر دارویی طبق دستور: همه داروها باید در دو هفته اول پس از جراحی خرد شوند یا به صورت مایع مصرف شوند.
  • محل های برش خود را تمیز و خشک نگه دارید
  • اجتناب از انجام فعالیت های شدید به مدت سه تا شش هفته پس از جراحی

مراقبت بلند مدت بعد از عمل اسلیو

اکثریت قریب به اتفاق بیماران پس از جراحی اسلیو معده مقدار قابل توجهی وزن از دست می دهند. نکته اصلی حفظ وزن است. خوشبختانه، تحقیقات نشان داده است که تا پنج سال پس از جراحی، میانگین وزن بیمار به میزان ۶۰ درصد از وزن اضافی کاهش می یابد. 

با این حال، برخی از بیماران ممکن است به جراحی مجدد (معمولاً گاسترکتومی یا تبدیل به بای پس معده Roux-en-Y) به دلیل کاهش وزن ناکافی یا از دست دادن بیش از حد وزن، نیاز داشته باشند. ایجاد GERD شدید ناشی از جراحی اسلیو معده نشانه دیگری برای جراحی مجدد است.

در نهایت، جراحی اسلیو معده راه حل سریعی برای کاهش وزن نیست. بیماران باید به طور منظم به جراح خود و یک متخصص تغذیه مراجعه کنند و به شدت به رژیم غذایی و رژیم ورزشی بعد از جراحی پایبند باشند.