در حالی که فهمیدن فشار خون سیستولیک بالا می تواند نگران کننده و استرس زا باشد، با این حال باید به این موضوع با دید مثبت نگاه کرد. آگاهی از بیماری فشارخون بالا و کنترل آن همچنین فرصتی برای اقدام و کاهش خطر حوادث جدی مانند حمله قلبی ، سکته مغزی و حتی مرگ در آینده است.

در این مقاله به این موضوع می پردازیم که فشار خون سیستولیک بالا چیست، چگونه می توانید آن را کاهش دهید، و چگونه با تغییر شیوه زندگی و دارو از عوارض آن جلوگیری کنید.

چگونه فشارخون خود را بخوانیم؟

اندازه گیری فشار خون دو عدد دارد: یک عدد سیستولیک فشارخون و یک عدد دیاستولیک فشارخون. فشارخون بصورت واحد میلی متر جیوه mmHg ، نمایش داده می شود.

عدد بالاتر فشار خون سیستولیک است که فشاری است که توسط قلب در زمان انقباض و پمپاژ خون به داخل شریان ها ایجاد می شود.

 عدد پایین تر، فشار خون دیاستولیک است، که فشار شریان ها در زمانی که قلب در حال استراحت است را نشان می دهد.

فشار خون طبیعی برای سیستول کمتر از 120 میلی متر جیوه ( ۱۲ سانتی متر جیوه ) و برای مرحله دیاستول کمتر از 80 میلی متر جیوه است.

 فشار خون سیستولیک از ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلی متر جیوه ، حتی با قرائت دیاستولیک طبیعی، افزایش یافته در نظر گرفته می شود.

فشار خون بالا با اعداد فشارخون سیستولیک ۱۳۰ میلی متر جیوه یا بالاتر یا اعداد فشارخون دیاستولیک 80 میلی متر جیوه یا بالاتر تشخیص داده می شود.

دسته بندی فشار خون

 
 سیستولیک (میلی متر جیوه)
 دیاستولیک (میلی متر جیوه)
فشار خون طبیعی
 کمتر از ۱۲۰
 کمتر از ۸۰
افزایش فشار خون
  ۱۲۰ تا ۱۲۹
 کمتر از ۸۰
فشار خون مرحله اول
۱۳۰ تا ۱۳۹
۸۰ تا ۸۹
فشار خون مرحله دوم
۱4۰ و بالاتر
۹۰ و بالاتر

هر دو اندازه گیری سیستولیک و دیاستولیک هنگام در نظر گرفتن سلامت قلب مهم هستند. خوانش سیستولیک بالا شایع ترین شکل فشار خون بالا به خصوص در افراد مسن است که به دلیل سفت شدن شریان ها در طول زمان است.

فشار خون سیستولیک ایزوله

فشار خون سیستولیک ایزوله به هر فشار خونی گفته می شود که در آن فشار خون سیستولیک بالا می رود در حالی که فشار دیاستولیک طبیعی است. به طور کلی، هنگامی که کادر درمان از این اصطلاح استفاده می کنند، به موقعیت هایی اشاره می کنند که در آن فشار سیستولیک به طور قابل توجهی بالاتر از حد طبیعی است.

این وضعیت در افراد مسن به دلیل سفت شدن شریان ها که با افزایش سن ایجاد می شود، بسیار شایع تر است. با این حال، فشار خون سیستولیک ایزوله می‌تواند در بزرگسالان جوان‌تر هم اتفاق بیفتد، و در صورت بروز، با افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی در سنین بالاتر همراه است.

مطالعات نشان داده اند که درمان سطوح بالای فشار خون سیستولیک به طور مداوم خطر عوارض را کاهش می دهد، صرف نظر از اینکه میزان فشارخون دیاستولیک چقدر است. با این حال، درمان فشارخون سیستولیک، به ویژه در افراد مسن که عوارض جانبی داروهای فشار خون در آنها بیشتر است، یک موقعیت چالش برانگیز باشد. برای اینکه درمان فشار سیستولی بیش از حد افزایش یافته می تواند به کاهش چشمگیر فشارخون دیاستولی منجر شود و این موضوع می تواند با علایم و عوارض درمان همراه باشد. فشار دیاستولیک مهم است زیرا عروق کرونر قلب و بسیاری از اعضای بدن در طول دیاستول پر می شوند و فشار خون دیاستولیک کمتر از 60 میلی متر جیوه می تواند خطر بروز حوادث قلبی و مغزی را افزایش دهد و همچنینباعث کاهش خونرسانی به اعضای بدن گردد. بنابراین ، کسانی که فشار خون سیستولیک ایزوله دارند و فشار دیاستولیک آنها طبیعی است، اگر داروهای فشار خون مصرفی، فشار دیاستولیک را بیش از حد کاهش دهند، ممکن است درمان فشارخون سیستولی موجب بروز مشکلاتی گردد.

افراد مبتلا به فشار سیستولیک بالا می توانند برای کاهش فشار خون از روشهای مختلف از جمله تغییر شیوه زندگی و داروها بهره مند شوند.

رژیم غذایی برای کاهش فشار خون

قوی ترین تغییر سبک زندگی برای کاهش فشار خون، اجرای یک رژیم غذایی سالم است. ایجاد تغییرات در رژیم غذایی می تواند فشار خون سیستولیک شما را تا ۱۱ میلی متر جیوه کاهش دهد.

انجمن قلب آمریکا (AHA) رژیم غذایی DASH (رویکردهای غذایی برای توقف فشار خون) را برای کمک به کاهش فشار خون توصیه می کند. رژیم غذایی DASH دارای نمک، قندهای افزوده شده و گوشت قرمز و فرآوری شده محدود است.

👈 بیشتر بدانیم:رژیم غذایی برای فشارخون 🔗

برخی از راهنمایی های رژیم غذایی اضافی عبارتند از:

  • روی خوردن میوه ها و سبزیجات رنگارنگ تمرکز کنید، زیرا محتوای بالای پتاسیم آنها می تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
  • تا حد امکان غلات کامل را انتخاب کنید و آردهای سفید مانند آردهای موجود در نان سفید و پاستا را محدود کنید.
  • از نوشیدن نوشیدنی های شیرین مانند آبمیوه و نوشابه خودداری کنید و مراقب نمک در غذاهای فرآوری شده و کنسروها باشید.
  • با انتخاب گوشت های بدون چربی مانند مرغ بدون پوست و بوقلمون، مصرف چربی های اشباع شده را محدود کنید.
  • لبنیات کم چرب یا بدون چربی را انتخاب کنید.

ورزش

ورزش می تواند به کاهش فشار خون سیستولیک در حد ۵ تا ۸ میلی‌متر‌جیوه کمک کند.

انجمن قلب و عروق آمریکا به همه بزرگسالان توصیه می کند حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدّت متوسط در هفته داشته باشند. ورزش هوازی ورزشی است که ضربان قلب شما را بالا می برد، مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، رقصیدن و ایروبیک در آب.

ورزش های مقاومتی

افزودن تمرینات مقاومتی و کششی به تمرین ورزشی هوازی می تواند فشار خون را بیشتر کاهش دهد و به حفظ توده عضلانی کمک کند. نمونه‌هایی از تمرینات مقاومتی عبارتند از: بدنسازی، اسکات، پلانک، یوگا و وزنه‌برداری.

کاهش مصرف الکل

مصرف بیش از حد الکل می تواند به افزایش فشار خون سیستولیک کمک کند. محدود کردن مصرف الکل می تواند فشار خون سیستولیک را تا ۴میلی متر جیوه کاهش دهد.

توصیه کلی در مورد الکلُ قطع مصرف آن است. بجز بیماریهای قلبی و نارسایی قلبُ الکل می تواند به بیماریهای کبدی و سایر اعضای بدن هم منجر شود. در افرادی که امکان ترک نارند باید توصیه ها در جهت کاهش مصرف الکل باشد. الکل روزانه باید به میزان ۴۰ سی سی الکل خالص در شبانروز محدود شود و افراد از هر ترکیب الکلی که استفاده می کنند باید به مقدار الکل کلی که مصرف می کنندُ دقت کنند تا بیشتر از این میزان نشود.

ترک سیگار

یکی از مهمترین اقدامات در جهت کنترل فشارخون بالا و همچنین کاهش عوارض ناشی از آن، ترک سیگار است.

نیکوتین موجود در سیگار باعث انقباض شریان ها و در نتیجه افزایش موقت فشار خون می شود. مصرف منظم و روزانه سیگار باعث می شود تا اسپاسم و انقباض عروق بدن پایدار باقی بمانند و این موضوع می تواند باعث ایجاد پلاک های چربی در رگ ها شود که منجر به سکته مغزی و حملات قلبی خواهد شد.

قطع یکباره سیگار بهترین راه کنترل آن است و بصورت کلی ترک سیگار می تواند تا 10 سال به طول عمر شما اضافه کند.

کم کردن کافئین

👈 بیشتر بدانیم: قهوه و فشارخون بالا 🔗

اگرچه به دنبال مصرف ترکیبات کافئینی فشارخون بصورت موقت افزایش پیدا می کند ولی مطالعات نشان داده اند که در صورت مصرف مزمن این ترکیبات نه تنها فشارخون افزایش پیدا نمی کند بلکه تا حدود زیادی اثرات مثبت و کاهش دهنده فشارخون هم ایجاد خواهد شد.

در افراد مبتلا به فشار خون بالا، توصیه میشود کافئین به کمتر از 300 میلی گرم در روز محدود شود. برای مرجع، یک فنجان قهوه معمولی  ۲۰۰ سی سی، در حدود ۱۵۰ میلی گرم کافئین دارد. 

کم کردن استرس

استرس یکی از عوامل شناخته شده فشار خون بالا است و مدیریت استرس بخش مهمی از یک سبک زندگی سالم است. هم استرس‌های کوتاه‌مدت، مانند از دست دادن شغل، و هم استرس‌های مزمن، مانند مشکلات روابط خانوادگی و بین فردی، می‌توانند به افزایش فشار خون کمک کنند.

اگرچه هنوز به طور قطعی مشخص نشده‌اند، اما تمرین‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن، گفتگو درمانی و تمرین‌های تنفسی ممکن است به مبارزه با استرسی که می‌تواند به فشار خون بالا کمک کند، منجر شوند. 

داروهای ضد فشار خون

تغییرات سبک زندگی در بالا می تواند برای هر کسی که فشار خون بالا دارد، از جمله افرادی که فشار خون سیستولیک ایزوله دارند، مفید باشد. اما افراد مبتلا به فشار خون سیستولیک بالا ممکن است به داروهای کاهش دهنده فشار خون (داروهای ضد فشار خون) برای کمک به رساندن فشار خون به سطوح سالم نیاز داشته باشند.

چندین کلاس مختلف از داروها را می توان توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای کاهش فشار خون سیستولیک و کاهش خطر بیماری قلبی و سکته تجویز کرد.

برخی از داروهای تجویزی که در کاهش فشار خون موثر هستند عبارتند از:

  • دیورتیک ها مانند کلرتالیدون و میکروزید هیدروکلروتیازید.
  • مهارکننده‌های ACE و مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین، مانند لیزینوپریل، والزارتان، کاپتوپریل و لوزارتان.
  • مسدود کننده های کانال کلسیم ، مانند Norvasc (آملودیپین) و Adalat CC (نیفدیپین).
  • بتا بلاکرها مانند کارودیلول و لابتالول.

داروهای کاهش دهنده فشار خون به دلیل عوارض جانبی می توانند در افراد مسن مبتلا به فشار خون سیستولیک ایزوله چالش هایی ایجاد کنند.

افت فشار خون ارتواستاتیک - فشار خون پایین در هنگام ایستادن - می تواند باعث سرگیجه شود و یک عارضه جانبی شایع تر در افراد مسن تحت درمان فشار خون بالا است. این عارضه می تواند منجر به افزایش افتادن و شکستگی لگن شود، که هر دو در افراد مسن که از داروهای کاهش دهنده فشار خون استفاده می کنند در مقایسه با کسانی که از داروهای فشار خون استفاده نمی کنند، شایع تر است.

انتخاب داروی فشار خون در افراد مسن مبتلا به فشار خون سیستولیک مهم است. به نظر نمی رسد زمانی که فقط یک دارو مورد نیاز است، به استثنای بتا بلوکرها، یک دسته دارویی نسبت به دسته دیگر مزیتی داشته باشد. بتابلوکرها به عنوان خط اول درمان توصیه نمی شوند مگر اینکه دلیل قانع کننده دیگری مانند نارسایی قلبی وجود داشته باشد.

امروزه از داروهای ترکیبی متعددی در درمان فشرخون بالا استفاده می شود. یک مطالعه نشان داد که ترکیب مهارکننده ACE با مسدود کننده کانال کلسیم نتایج بهتری نسبت به ترکیب مهارکننده ACE با یک دیورتیک داشت. به همین دلیل، بسیاری از ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ترجیح می دهند ابتدا یک مسدود کننده کانال کلسیم طولانی اثر، مانند آملودیپین، در افراد مسن مبتلا به فشار خون بالا تجویز کنند و در صورت نیاز برای کنترل فشار خون اضافی، یک مهارکننده ACE اضافه کنند.

یکی دیگر از بخش‌های مهم درمان فشار خون سیستولیک در افراد مسن، شروع داروهای جدید با دوزهای پایین‌تر و افزایش آهسته‌تر دوز است. این به این دلیل است که افراد مسن متابولیسم و پاکسازی داروها کندتر و در نتیجه عوارض جانبی بیشتری دارند.

داروها و مکمل هایی که با فشار خون بالا باید از آنها اجتناب کنید

پرهیز از موادی که می توانند فشار خون شما را افزایش دهند به همان اندازه مهم است که تغییر سبک زندگی و مصرف داروهای فشار خون اهمیت دارد.

در اینجا لیستی از موادی است که در صورت داشتن فشار خون بالا باید از آنها اجتناب کنید:

  • داروهای ضد احتقان بدون نسخه که حاوی سودوافدرین یا فنیل افرین هستند، مانند سودافد، اغلب قرص های سرماخوردگی و ضدّحساسیت.
  • استفاده مزمن از NSAID ها (داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی)، مانند موترین (ایبوپروفن)، ادویل (ایبوپروفن)، و آلو (ناپروکسن)
  • شیرین بیان سیاه
  • کوکائین

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

فشار خون بالا یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان می تواند منجر به سکته مغزی، حمله قلبی و حتی مرگ شود. در حالی که کارهای زیادی می توانید در خانه برای کمک به کاهش فشار خون سیستولیک خود انجام دهید، پیروی از تمام توصیه های درمانی ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی بسیار مهم است.

اگر سردرد شدید، تاری دید، افتادگی در یک طرف صورت، ضعف در یک طرف بدن، درد قفسه سینه یا علائم نگران کننده دیگر را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

خلاصه

فشار خون سیستولیک بالا یک بیماری بسیار شایع است که می تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامتی جدی مانند سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش دهد. اقدامات زیادی وجود دارد که می توانید برای کمک به کاهش فشار خون خود انجام دهید، از جمله تغییر سبک زندگی و داروها. فهمیدن فشار خون سیستولیک بالا می تواند استرس زا باشد، اما همچنین فرصتی برای ایجاد برخی تغییرات سالم است که می تواند تأثیر معناداری بر سلامت کلی شما داشته باشد. تغییر در رژیم غذایی، ورزش، مصرف دارو و همچنین شروع داروهای فشار خون می تواند کمک کننده باشد. در مورد شروع یک برنامه درمانی با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.

سوالات متداول

  • علت فشار خون سیستولیک بالا چیست؟
    فشار خون سیستولیک بالا می تواند دلایل زیادی داشته باشد. با افزایش سن، شریان‌های ما سفت می‌شوند و به مرور زمان باعث افزایش فشار خون می‌شود. ژن‌هایی که به ارث می‌بریم نیز می‌توانند باعث فشار خون بالا شوند. برخی از بیماری های زمینه ای مانند بیماری تیروئید، کورتیزول بیش از حد و چاقی نیز می توانند باعث فشار خون بالا شوند.
  • با چه سرعتی می توانم فشار خون سیستولیک خود را کاهش دهم؟
    داروها می توانند فشار خون سیستولیک را در عرض چند ساعت تا چند روز کاهش دهند. تغییرات سبک زندگی مانند ورزش و رژیم غذایی سالم ممکن است چندین هفته طول بکشد تا تفاوت ایجاد کند.
  • آیا می توانید فشار خون خود را در خانه اندازه گرفت؟
    بله. می توانید کاف فشار خون خودکار را از داروخانه خریداری کنید. حتما دستورالعمل ها را بخوانید و فشارخون خود را پس از چند دقیقه آرام نشستن، اندازه بگیرید. فشارخون را بلافاصله بعد از غذا خوردن، سیگار کشیدن یا ورزش اندازه نگیرید. در زمان گرفتن شارخون، پاهای خود را صاف روی زمین قرار دهید، در حالی که پاهای خود را روی هم نگذاشته اید بنشینید و هنگام بررسی فشار خون خود صحبت نکنید و هیچ فعالیت دیگری انجام ندهید.