حدود ۲۰ سال از ابداع روش جراحی تعویض دریچه آئورت از راه پوست و با استفاده از تکنیک آنژیوگرافی می‌گذرد. برای اولین بار دکتر آلن کریبیر توانست در سال ۲۰۰۲ دریچه آئورت یک بیمار با تنگی شدید دریچه آئورت را با استفاده از روش آنژیوگرافی، به وسیله استنتی که دریچه آئورت مصنوعی بر روی آن سوار بود، ترمیم نماید. بعد از آن این روش با سرعتی بسیار زیاد گسترش یافت و در مدت زمان کوتاهی توانست به یکی از روشهای مطمئن و رایج در تعویض دریچه آئورت تبدیل شود.

در این نوشته سعی داریم با این روش ترمیم دریچه آئورت آشنا شویم. 

عمل تاوی TAVI چیست؟

تاوی حروف ابتدای ۴ کلمه انگلیسی است. Transcutaneous Aortic Valve Implantation که به اختصار TAVI نامیده می شود. البته در برخی از کشورها به این عمل TAVR هم گفته می شود که حروف ابتدایی کلمات انگیسی Transcutaneous Aortic Valve Replacement هستند. هر دو عبارت به معنای جایگزینی دریچه آئورت از راه پوست است.

روش زایج و سنتی برای تعویض دریچه آئورت تنگ شده، تعویض آن با استفاده از روش جراحی باز است که از طریق برش استخوان جناغ قفسه سینه انجام می شود. در روش TAVI همان دریچه آئورت تعویض می شود ولی با استفاده از روشهای آنژیوگرافی و از راه عروق محیطی. اگرچه این روش برای اولین بار به منظور درمان تنگی های دریچه آئورت ابداع شد ولی امروزه از آن برای درمان برخی از بیماریهای دریچه‌های میترال، تریکوسپید و دریچه پولمونر هم استفاده می شود.

تفاوت عمل باز تعویض دریچه با TAVI چیست؟

در روش کلاسیک و سنتی تعویض دریچه آئورت لازم است بیمار بیهوش شود، قفسه سینه برای دسترسی به دریچه آئورت برش داداه شود. بعد از آن دریچه معیوب و تنگ برداشته شده و دریچه مصنوعی فلزی یا حیوانی به جای آن داخل آئورت دوخته می شود. بعد از آن بیمار برای چند روز در بیمارستان بوده و بعد از بهبودی ترخیص می شود. 

در روش TAVI طول دوره بستری بسیار کوتاه است. بیمار بیهوش نمی شود و تمام مراحل به روش آنژیوگرافی صورت می گیرد. در این روش تنها از دریچه های بیولوژیک و حیوانی می توان استفاده کرد.

روش انجام تاوی TAVI

عمل تاوی یک روش کم تهاجمی است و در این روش بیمار بیهوش نمی شود. عمل دریچه در اطاق آنژیوگرافی انجام می شود. البته اطاق های آنژیوگرافی جدید که از نوع هیبریدی هستند، همزمان قابلیت تبدیل شدن به اطاق عمل قلب باز را هم دارند تا در صورت بروز مشکل یا عوارض تاوی، بیمار بلافاصله بصورت عمل باز تحت تعویض دریچه قرار بگیرد. 

قطر کاتتر یا وسیله انجام تاوی TAVI در حدود ۶ تا ۷ میلی متر است. قبل از عمل مشخص می شود که بهترین راه ورود به قلب کدام است. اغلب بیماران از طریق عروق کشاله ران عمل می شوند. با احتمال کمتری در افرادی که سایز رگ پای آنها کم است، این عمل از راه نوک قلب و با برش کوچکی از راه فضاهای بین دنده‌ای قابل انجام است. در معدود مواردی می وان از طریق رگهای کاروتید گردن هم این عمل را انجام داد.

در هر صورت با استفاده از یکی از روشهای فوق، دریچه مصنوعی بیولوژیک یا حیوانی که از قبل بر روی یک بالن سوار شده است، به سمت دریچه آئورت برده شده و پس از جاگذاری و تعیین محل مناسب، دریچه با استفاده از بالن باز شده و محکم به دریچه آئورت تنگ بیمار چسبیده می شود. در این روش دریچه تنگ خود بیمار در پشت قاب فلزی دریچه جدید فشرده شده و به جای آن دریچه جدید کار خواهد کرد.


نوع و جنس دریچه TAVI چیست؟

از زمان ابداع این روش دریچه های متعددی برای این عمل درست شده‌اند ولی به صورت کلی همه این دریچه ها یک اسکلت و قاب فلزی دارند که منطعف بوده و به شکل استنت است. این قاب که در حالت باز قطری در حدود ۲۰ تا ۳۰ میلی متر دارد، در بیرون بدن بر روی یک بالن فشرده و جمع می شود تا قطری در حدود ۶ تا ۷ میلی متر پیدا کند. دریچه مصنوعی مورد استفاده به لایه های داخلی این قاب دوخته می شود تا بعد از باد کردن بالن و چسبیدن دریچه به دیواره های دریچه آئورت بیمار، دریچه مصنوعی بتواند کار دریچه قلب را انجام دهد. 

عمل تاوی برای چه افرادی مناسب است؟

در سالهای اول بعد از ابداع این روش، عمل تاوی در بیماران پرخطر و افرادی که خطر عمل قلب باز در آنها زیاد بود، انجام می شد ولی امروزه با توجه به نتایج مطالعات انجام شده این عمل را می توان در افراد میانسال و جوان هم که به دلیل تنگی دریچه آئورت قرار است دریچه آنها تعویض شود، هم انجام داد. نتایج علمی نشان دهنده نتایج برابر و حتی در مواردی بهتر از عمل قلب باز برای دریچه بوده‌اند. 

خطرات و عوارض عمل تاوی TAVI چیست؟

این عمل خطرات مخصوص به خود را دارد که عبارتند از:

  • عوارض موضعی مربوط به محل آنژیوگرافی مانند خونریزی
  • عدم باز شدن کامل دریچه بدلیل رسوب کلسیم زیاد
  • نارسایی از اطراف دریچه آئورت مصنوعی
  • بلوک قلبی و احتیاج به پیس میکر دایمی
  • پاره شدن حلقه دریچه آئورت و احتیاج به عمل اورژانس
  • سکته مغزی

قبل از عمل چه کارهایی لازم است؟

بعد از تشخیص تنگی دریچه آئورت لازم است ریسک عمل باز در فرد بیمار سنجیده شود که آیا در گروه پرخطر برای عمل باز قرار دارد یا خیر؟ برای این کار لازم است شرح حال کاملی از وضعیت بالینی و شرایط آزمایشگاهی و سایر بیماریهای همراه بیمار گرفته شود. 

اگر بیمار کاندید عمل تاوی بود، لازم است برای تعیین سایز دریچه و قطر آئورت اکو مری و سی تی اسکن آئورت انجام شود تا هم روش عمل تعیین شود و هم اینه سایز دریچه آئورت مورد نظر تعیین گردد. در حال حاضر بسته به نوع دریچه مورد استفاده این عمل را می توان برای دریچه های از ۲۳ تا ۳۳ میلی متر انجام داد.

بعد از عمل

بعد از تاوی لازم است تا چند ماه از آسپیرین استفاده شود. البته استفاده از داروها بسته به بیمار و نوع بیماری متفاوت بوده و توسط تیم درمان تعیین میگردد.