معرفی دارو

  • آسپرين دارويى است از سالها قبل بعنوان داروى ضد درد و كاهنده تب شناخته شده و به وفور مورد استفاده قرار ميگيرد. بطوريكه در بسيارى از كشورها جزو داروهايى است كه بدون نسخه پزشك هم قابل تهيه ميباشد.  
  • آسپرين در بدن يكى از مهمترين مراحل ايجاد التهاب را از بين ميبرد و در نتيجه روندهاى مربوط به التهاب و عوارض آن مانند درد و تب را متوقف ميكند. اين اثر آسپرين معمولا در دوزهاى بالا مانند يك تا دو گرم دارو در روز ظاهر ميشود و براى ايجاد اثرات درمانى ضد درد و ضد تب آن در اطفال از آسپرين بچه با دوزهاى در حدود٨٠ تا ١٠٠ ميلى گرم در روز استفاده ميشود.
  • از آنجا كه پلاكت هاى خون نقش مهمى در انسداد ناگهانى رگهاى قلب و عروق محيطى دارند، كاهش قدرت پلاكتهاى خون نقش حياتى در كاهش انسداد حاد عروق قلبى و ساير عروق بدن دارد و ميتواند موجب كاهش بروز سكته حاد قلبى و همچنين كاهش مرگ و مير بدنبال سكته حاد قلبى شود. يكى از مراحل فعال شدن و تحريك پلاكتهاى خون آنزيم ترومبوكسان A2 است. اين آنزيم توسط داروى آسپرين با دوز كم، غيرفعال ميگردد. آسپرين با دوز ٨٠ تا ١٠٠ ميلى گرم در روز ميتواند قسمت زيادى از پلاكتهاى خون را غيرفعال كرده و احتمال بروز سكته قلبى را بصورت قابل توجهى كاهش دهد و علاوه از آن در صورت رخ دادن سكته قلبى، خطرات و مرگ و مير آن را هم كاهش ميدهد.
  • آسپیرین جزو دسته ای از داروهاست که به "داروهای ضد التهابی غیر استروییدی NSAID" معروف هستند. داروهای دیگر این خانواده مانند بروفن، دیکلوفناک، مفنامیک اسید و ایندومتاسین هستند.

 

اشکال دارو

  •  آسپیرین به صورت قرص های 80، 81، 100 و 325 میلی گرم موجود است.
  • قرص های معمولی آسپیرین هم با بلعیدن و هم با جویدن در دهان موثر هستند. با جویدن قرص های جویدنی، ترکیبات دارو از حفره دهانی هم جذب شده و دارو سریعتر اثر می کند.
  • ترکیبات محافظت شده دارو که از معده عبور کرده و در روده باز می شوند، قابل جویدن نیستند.

 

دوز و زمان مصرف دارو

  • برای اکثر بیماری های قلبی و عروقی دوز کم آسپیرین در حد 81 میلی گرم توصیه شده است.
  • در ابتدای شروع درمان با آسپیرین یا در مواقع حمله قلبی یا مغزی شاید لازم باشد مقادیر بیشتری مصرف شود.
  • برای اهداف ضدالتهابی و ضد درد مقادیر بیشتری از دارو (حتی تا دو گرم در روز) توصیه می شود.
  • ترجیح زمانی خاصی برای مصرف اسپیرین وجود ندارد.
  • آسپیرین بهتر است با غذا یا بعد از آن میل شود و همراه با آن مقدار زیادی آب نوشیده شود.

   

کاربرد و موارد مصرف

  • برای کاهش خطر تکرار حملات قلبی در بیماران با سکته قلبی
  • برای کاهش احتمال حمله قلبی بعد از عمل قلب باز
  • برای جلوگیری از تشکیل لخته خون داخل استنت های قلبی
  • برای کاهش خطر سکته قلبی در افراد با تنگی عروق قلبی
  • برای کاهش خطر مرگ و سکته قلبی در افراد سالم ولی با احتمال بالای حمله قلبی در آینده
  • برای کاهش خطر مرگ و سکته های قلبی و مغزی در افرادی که سکته مغزی کرده اند
  • در افراد با تنگی عروق دست و پا، برای کاهش خطر مرگ و حملات قلبی
  • در افراد با تعویض دریچه قلبی
  • در دوزهای بالا برای کاهش التهاب و کنترل بیماری های التهابی
  • در دوزهای بالا برای کاهش درد
  • برای پیشگیری از تشکیل و بدخیم شدن پولیپ های روده
  • در مسمومیت حاملگی

عوارض دارو

  • مهمترین عارضه آسپیرین، خونریزی است. البته این عارضه وابسته به دوز بوده و در مقادیر کم دارو، زیاد شایع نیست.
  • خونریزی از بینی، کبودی زیر پوست، خونریزی از دندان به ویژه با مسواک زدن و دیر بند آمدن خونریزی به دنبال بریدن دست از شایع ترین موارد خونریزی با آسپیرین است.
  • موارد شدیدتر مانند خونریزی از معده یا روده، خونریزی داخلی و مغزی در صورت داشتن بیماری زمینه ای یا مصرف سایر داروهای رقیق کننده خون دیده می شود.
  • درد یا تحریک معده، سوزش سردل، تهوع و وزوز گوش از سایر عوارض کمتر شایع آسپیرین است.
  • برخی از افراد به آسپیرین حساسیت دارند و مصرف آسپیرین در آنها می تواند علایم حساسیت خفیف مانند خارش پوستی یا علایم شدید مانند کهیر و انافیلاکسی ایجاد نماید.
  • برخی انواع آسم با مصرف آسپیرین تشدید می شود.

چند نکته مهم

  • با توجه به متفاوت بودن مقدار دارو برای بیماری های مختلف، از دستورات پزشک معالج پیروی کرده و از توصیه دارو به دیگران یا تغییر مقدار داروی خود اجتناب نمایید. شاید مقدار مصرفی یک نفر برای بیماری افراد دیگر مناسب نباشد.
  • از دادن آسپیرین برای درمان تب و درد ناشی از بیماری های آنفلوانزا، آبله مرغان و سایر عفونت های ویروسی، در کودکان و نوجوانان پرهیز کنید.
  • مصرف مقادیر کمی از شربت ضد اسید معده می تواند التهاب معده ناشی از آسپیرین را کاهش دهد.
  • اگر بعد از مصرف آسپیرین دچار تورم سر و صورت، گلو، سختی در تنفس یا خارش پوستی شدید شدید، سریعا به اورژانس مراجعه نمایید.
  • مصرف الکل می تواند شما را مستعد خونریزی ناشی از آسپیرین نماید. لذا در زمان مصرف این دارو و سایر داروهای رقیق کننده خون از مصرف الکل اجتناب نمایید.
  • اگر قبل از عمل چراحی یا کشیدن دندان یا هر اقدام دیگری که توصیه به قطع آسپیرین شده است، حتما قبل از قطع دارو با پزشک خود مشورت نمایید. 
  • این دارو در دوران حاملگی فاقد عوارض برای مادر و جنین است ولی لازم است یک هفته قبل از زایمان، بدلیل افزایش خطر خونریزی مادر در زمان زایمان قطع گردد.
  • این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.

تداخل با سایر داروها

تداخل دارویی یعنی این که مصرف دارو یا داروهای دیگر که برای بیماری های قلبی یا غیرقلبی تجویز شده است می توانند با مکانیسم های مختلفی موجب کاهش یا افزایش اثر این دارو گردند. بعنوان مثال برخی از داروها موجب افزایش تجزیه دارو در کبد یا افزایش دفع از کلیه شده و اثر دارو را کاهش می دهند. برعکس برخی دیگر از داروها، موجب کاهش تجزیه یا کاهش دفع دارو شده و موجب افزایش اثر دارو در بدن می گردند.

داروهایی که به عنوان تداخل مطرح می شوند، نباید موجب نگرانی یا قطع خودسرانه دارو گردند. اگر شما با همزمان این داروها را مصرف می نمایید، در اولین فرصت با پزشک خود مشورت نمایید.

  • مهم ترین تداخل داروی آسپیرین با سایر داروهای رقیق کننده خون است مانند کلوپیدوگرل، وارفارین، ریواروکسابان. اگر شما این داروها را مصرف می کنید حتما باید به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
  • داروهای معروف به NSAID، عملکردی مشابه به آسپیرین دارند، لذا مصرف آنها همزمان با این دارو می تواند موجب رقیق شدن بیشتر خون، آسیب بیشتر مخاطات معده و ایجاد خونریزی گردد.
  • داروهای ACE Inh. مانند کاپتوپریل، انالاپریل
  • داروهای ضد تشنج مانند فنی تویین و والپروات سدیم
  • بتا بلوکرها مانند آتنولول، لابتالول و متوپرولول
  • دیگوکسین

  • مواد مخدر مانند تریاک و مرفین. چه بصورت درمانی و چه بصورت اعتیاد
  • داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین و سرترالین
  • آمیودارون
  • داروهای کورتیکو استرویید مانند پردنیزولون، دگزامتازون
  • داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول، ایتراکونازول

  دکتر امیرفرهنگی - متخصص قلب