آتورواستاتین

معرفی دارو

آتورواستاتین جزو خانواده ای از داروها است که اصطلاحا مهارکننده آنزیم HMG-CoA reductase نام دارند و به صورت اختصاری (خانواده استاتین) نامیده می شوند. به صورت خلاصه آتورواستاتین و دیگر داروهای این خانواده موجب کاهش چربی بد خون ( Low-Density lipoprotein or LDL) ، کاهش تری گلیسرید خون می شوند در حالی که چربی خوب خون ( High-Density Lipoprotein  or HDL ) را افزایش می دهند.

استاتین ها به داروهای ضدچربی معروف هستند ولی این داروها علاوه از اثر بسیار قوی در تغییر الگوی چربی خون افراد، دارای خواص متعدد دیگری هم هستند مانند کاهش قدرت پلاکت های خون، کاهش میزان فیبرینوژن خون، افزایش انعطاف جدار رگ های بدن و چندین اثر شناخته شده دیگر که همگی آن ها در جهت کاهش رسوب چربی خون در جدار عروق و افزایش مقاومت بدن به لخته شدن خون می شود. همین امر باعث شده است که خیلی از پزشکان این داروها را جدای از خواص ضدّچربی آن ها و برای پیش گیری از تشکیل پلاک های چربی و تشکیل لخته خون برای بیماران تجویز نمایند.

موارد مصرف دارو

استاتین ها برای درمان کلسترول بالای خون، کاهش خطر سکته مغزی، کاهش حملات قلبی، کاهش عوارض انسداد عروق قلبی، کاهش عوارض قلبی در بیماران با دیابت قندی و کاهش خطر بیماری های قلبی در افراد سالم ولی در معرض بیماری های قلبی، استفاده می شوند.

آتورواستاتین در بالغین و کودکان بالای 10 سال قابل استفاده است.

نکات مهم در مصرف دارو

  اگر شما سابقه حسّاسیت شدید به آتورواستاتین دارید، یا دچار بیماری کبدی هستید، نباید این دارو را مصرف نمایید. هم چنین مصرف آتورواستاتین در دوران حاملگی و شیردهی هم قدغن است. پس اگر پزشک شما قصد تجویز آتورواستاتین برای شما دارد، موارد زیر را به وی اطلاع دهید:

سابقه بیماری کبدی،

سابقه بیماری کلیوی،

درد و ضعف شدید عضلانی،

بیماری تیرویید ،

اگر حامله هستید یا قصد بارداری دارید،

اگر در حال شیر دادن به نوزاد خود هستید و

اگر در حال حاضر از مشروبات الکلی استفاده می کنید.

تداخل دارویی

 آتورواستاتین جزو داروهایی است که تداخل اثر زیادی با سایر داروها دارد و مصرف هم زمان آن با برخی از داروها می تواند موجب تشدید عوارض دارویی گردد. اگر شما از موارد زیر استفاده می کنید، حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید.

• قرص دیلتیازم  Diltiazem
• جم فیبروزیل، فنوفیبرات یا فنوفیبریک اسید.
• آنتی بیوتیک هایی مانند اریترومایسین یا کلاریترومایسین.
• داروهای ضد قارچ مانند: فلوکونازول، ایتراکونازول، کتوکونازول یا وریکونازول.
• داروهای ضد ویروس HIV مانند ریتوناویر، موپی ناویر و سکوناویر.
• دارو های حاوی نیاسین و اسید نیکوتینیک و
• داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند کورتون ها، داروهای ضد سرطان و داروهای مورد استفاده بعد از پیوند عضو مانند سیکلوسپورین، سیرولیموس و تاکرولیموس.

مصرف دارو در حامگی و شیردهی

آتورواستاتین جزو داروهای گروه  X  در دوران بارداری است. یعنی می تواند موجب آسیب به جنین و نقایص بدنی نوزاد گردد. لذا اگر حامله هستید هرگز از این دارو استفاده نکنید. اگر شما در سنین باروری هستید و آتورواستاتین برای شما تجویز شده است، لازم است از روش های مطمئن جلوگیری استفاده نمایید و اگر در حین مصرف دارو متوجه بارداری خود شدید، بلافاصله آتورواستاتین را قطع کرده و با پزشک خود مشورت نمایید.

آتورواستاتین وارد شیر مادر شده و می تواند بر نوزاد شیرخوار اثرگذار باشد، لذا اگر مجبور به مصرف داروی آتورواستاتین هستید، نباید به کودک خود شیر دهید.

دوز و نحوه مصرف

 آتورواستاتین فقط به شکل قرص خوراکی موجود است. دوزهای موجود در بازار ایران شامل قرص های 10، 20 و 40 میلی گرمی است. شرکت های دارویی متعددی در ایران اقدام به تولید و توزیع این قرص کرده اند که هر کدام شکل، بسته بندی و اسم تجاری مخصوص به خود را دارند. از این رو امکان دارد در تجویزهای متعدد، داروخانه اشکال مختلف دارو را به شما بدهد و برخی از بیماران با توجه به متفاوت بودن ظاهر و بسته بندی دارو، اقدام به مصرف هم زمان چند قرص آتورواستاتین در یک روز نمایند که این امر می تواند منجر به مسمومیت و افزایش عوارض دارو گردد. لذا توصیه می شود اگر خودتان یا یکی از آشنایان و بستگان شما از این دارو استفاده می کند، حتما به تفاوت ظاهر و بسته بندی آتورواستاتین توجه نمایید تا مشکلی با ازدیاد مصرف دارو نداشته باشید.

آتورواستاتین یک بار در روز استفاده می شود. این قرص را می توان با معده پر و خالی استفاده کرد. ترجیح زمانی خاصی برای مصرف دارو وجود ندارد ولی سعی کنید همواره در یک ساعت مشخص دارو را مصرف نمایید.

حتما آتورواستاتین را با دوز تجویز شده مصرف نمایید. هرگز میزان داروی تجویز شده را کاهش یا افزایش ندهید. بهتر است قرص آتورواستاتین را نشکنید و اگر لازم شد از قرص های کامل با دوز تجویز شده استفاده نمایید.

در موارد خاصی و البته با نظر پزشک معالج، لازم است آتورواستاتین به صورت موقت قطع شده و بعد از برطرف شدن شرایط مجددا شروع گردد. برخی از این شرایط عبارتند از:

• تشنج کنترل نشده،
• اختلال الکترولیت های بدن مانند پتاسیم و کلسیم خون،
• اختلال عملکرد کلیه و کبد،
• فشار خون بسیار پایین،
• بیماری های عفونی و بیماری های شدید و
• در زمان جراحی و اورژانس های پزشکی.

لازم است در فواصل مشخص پزشک معالج شما اقدام به آزمایش خون جهت بررسی اثربخشی و تشخیص عوارض ناشی از مصرف آتورواستاتین نماید. به ویژه انجام آزمایشات دوره ای کبدی در زمان مصرف این دارو ضروری است.

توجه داشته باشید که آتورواستاتین جزیی از برنامه درمان بیماری های قلبی و عروقی شما است و توجه به مصرف سایر داروها و رعایت برنامه غذایی مشخص شده و برنامه ورزشی منظم ضروری است. نکته بسیار مهم در مورد آتورواستاتین و بقیه داروهای این خانواده این است که این داروها معمولا برای دوره طولانی و شاید برای همه عمر یک فرد باید استفاده شوند. لذا آشنایی با آن و توجه به نکات مصرف آن ضروری است.

 اگر مصرف داروی خود را فراموش کرده اید، می توانید آن را بلافاصله پس از یادآوری مصرف نمایید، مگر این که کمتر از 12 ساعت تا زمان مصرف دوز بعدی باقی مانده باشد که در این صورت توصیه می شود از آن صرف نظر کرده و منتظر دوز بعدی دارو باشید. مصرف زیاد و دو برابر دارو در وعده بعدی توصیه نمی شود و می تواند موجب تشدید عوارض گردد.

نگهداری دارو

نگه داری آتورواستاتین در دمای اطاق و دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم آفتاب کافی است. در موقع مصرف به تاریخ اعتبار دارو توجه کرده و در صورت سپری شدن تاریخ مصرف یا مخدوش بودن آن، از مصرف دارو خودداری نمایید. 

چند نکته مهم

• از مصرف غذاهای چرب و پر از کلسترول پرهیز نمایید. در صورت عدم رعایت رژیم غذایی مناسب، آتورواستاتین شاید نتواند به طور مناسب چربی خون را کاهش دهد.
• از مصرف الکل پرهیز کنید. الکل میزان تری گلیسرید خون را بالا برده و در ترکیب با آتورواستاتین می تواند خطر آسیب کبدی را افزایش دهد.
• گریپ فروت و آب گریپ فروت با آتورواستاتین تداخل داشته و این تداخل می تواند به عوارض جدی منجر شود.

عوارض دارو

اگر در زمان مصرف داروی آتورواستاتین واکنش های آلرژیک زیر را پیدا کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:

• کهیر
• سختی در نفس کشیدن
• تورم صورت، لب ها، زبان، و حنجره.

اگر دچار یکی از عوارض زیر شدید، بلافاصله مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید:

• درد یا ضعف عضلانی شدید و بدون دلیل
• تب، خستگی غیر طبیعی همراه با تیره شدن ادرار
• تورم، افزایش وزن و کاهش میزان ادرار یا قطع آن یا
• تهوع، درد سردل، خارش، کاهش اشتها، ادرار تیره، مدفوع روشن، یرقان ( زرد شدن پوست و چشم ).

عوارض کمتر مهم عبارتند از:

• درد و ضعف خفیف عضلات، بویژه عضلات ساق پا و ران
• اسهال
• تهوع اندک و گذرا.