بالون دریچه میترال

مکانیسم تنگ شدن دریچه میترال به اینگونه است که لبه های اجزای دریچه میترال در طول زمان به یکدیگر متصل شده و جوش می خورند. دریچه میترال از دو قسمت - یا لت - قدامی و خلفی تشکیل شده است. این دو قسمت دریچه میترال در اثر بیماریهای مختلف از جمله بیماری تب حاد رماتیسمی به یکدیگر چسبیده و موجب تنگ شدن دریچه میترال می شوند.

👈 بیشتر بدانیم:تب حادّ روماتیسمی 🔗

تنگی نفس به ویژه در زمان فعالیت شایعترین علامت تنگی دریچه میترال است. در این مرحله از بیماری اگر درمان های دارویی پاسخ ندهند ، لازم است دریچه میترال با استفاده از جراحی باز قلب یا با استفاده از بالون های مخصوص دریچه میترال باز شود.

اینکه چه بیماری برای عمل قلب باز و تعویض دریچه مناسب است و در چه بیماری می توان از روشهای آنژیوگرافی و بالن استفاده کرد ، به شرایط دریچه میترال ، وضعیت بیمار و تصمیم پزشک معالج بستگی دارد.

کدام بیماران مناسب بالن هستند؟

 بیشترین عواملی که یک بیمار را کاندید انجام والوپلاستی و بالن دریچه میترال می کنند ، یافته های مربوط به اکوی قلب بیمار هستند. یافته های زیر در اکوکاردیوگرافی بیماران با تنگی دریچه میترال نشان دهنده این هستند که پاسخ بیمار به انجام بالن بهتر خواهد بود و این بیماران برای درمان تنگی میترال با آنژیوگرافی و بالن میترال مناسب تر هستند:

مجموع یافته های مربوط به عملکرد و ظاهر دریچه مانند رسوب کلسیم و استخوانی شدن دریچه ، ضخامت دریچه ، حرکت مناسب لتهای میترال و ساختمان زیر دریچه ، که در اکو مشاهده می شوند به صورت معیاری به نام "Wilkins Score" بیان می شود. به اینصورت که به هر کدام از این معیارها از 1 تا 4 نمره تعلق می گیرد و نمرات هر جزء با هم جمع می شوند.

 افراد با مجموع امتیاز زیر 8 بهترین کاندیداها برای انجام بالن دریچه میترال هستند. افراد با نمرات 8 تا 10 کاندیداهای مناسبی می باشند. در نمرات بالاتر از 10 باید در مورد انجام بالن یا عمل تعویض دریچه میترال با بیمار و تیم درمانی صحبت نمود و در نمرات 12 و بیشتر اغلب پزشکان گزینه عمل قلب باز برای تعویض دریچه میترال را پیشنهاد می دهند.

کدام بیماران مناسب بالن میترال نیستند؟

 طبیعتاً افرادی که معیارهای مناسب بودن برای انجام بالن میترال را ندارند، کاندید مناسبی برای انجام بالن نیستند و ترجیح در این بیماران انجام عمل تعویض دریچه میترال است. افرادی که در اکوی قلب آنها دریچه میترال استخوانی شده باشد ، ضخامت دریچه بیش از حد نرمال باشد یا بافتهای اطراف دریچه مانند طناب های کوردای زیر دریچه هم گرفتار شده باشند ، در این گروه قرار می گیرند.

جدای از این موارد افرادی که نارسایی متوسط تا شدید دریچه میترال دارند هم بهتر است از ابتدا برای عمل جراحی باز معرفی شوند و بالن میترال در آنها انجام نشود. علت این امر این است که با انجام بالن میترال در این بیماران خطر تشدید نارسایی میترال وجود دارد.

مشاهده این موارد در اکوی بیماران با تنگی دریچه میترال نشان دهنده نامناسب بودن انجام بالن میترال می باشد:

مراحل انجام بالن دریچه میترال

اکو از راه مری

 قبل از انجام بالن دریچه میترال - والوپلاستی میترال یا PTMC - لازم است تا اکو از راه مری صورت بگیرد. اکو مری برای دیدن جزییات دریچه میترال و لخته های داخل دهلیز چپ و گوشک آن ضروری است. معمولاً سعی می شود تا زمان انجام اکو از راه مری نزدیک به زمان انجام بالن دریچه میترال باشد تا بتوان موقع عمل به یافته های آن اعتماد نمود.

آنژیوگرافی و کاتتریسم

کار دیگری که قبل از انجام بالن دریچه میترال ضروری است ، انجام آنژیوگرافی و کاتتریسم قلب است. هدف از انجام آنژیوگرافی تعیین مشخصات عروق کرونر قلب و مشخص نمودن وضعیت آنها قبل از بالن دریچه میترال است. برای بیمارانی که همزمان انسداد عروق کرونری دارند ، در اغلب موارد عمل قلب باز به منظور انجام همزمان عمل جراحی بای پس عروق کرونر و عمل جراحی تعویض دریچه میترال است. البته در مواردی که دریچه بیمار مناسب برای بالن باشد و تنها یک یا دو رگ کرونر قلب مسدود شده باشد ، امکان انجام بالن و استنت در عروق کرونر و بالن دریچه میترال ممکن است و لازم است در این مورد با نظر گرفتن مشخصات بالینی بیمار و شدت درگیری عروق کرونر و دریچه قلب تصمیم گیری شود.

در جریان کاتتریسم قلب ، فشارهای داخل حفرات قلب مانند بطن چپ ، بطن راست ، دهلیز چپ و فشار شریان ریوی اندازه گیری می شود. هم چنین با تزریق ماده حاجب داخل حفرات قلب می توان به شدّت نارسایی دریچه میترال و سایر دریچه های قلب پی برد.

تغییر داروها

 برخی از بیماران که تنگی دریچه میترال دارند ، به دلیل وجود لخته خون داخل حفرات قلب یا ریتم "فیبریلاسیون دهلیزی" از قبل تحت درمان با داروی رقیق کننده خون "وارفارین" هستند. وارفارین موجب رقیق شدن خون می شود و برای تعیین شدّت رقیق شدن خون از واحدی به نام INR استفاده می شود.

انجام بالن دریچه میترال یک روش درمانی تهاجمی است و خطر ایجاد خونریزی در آن بسیار زیاد است. به همین دلیل لازم است قرص وارفارین از چند روز قبل از آنژیوگرافی و انجام بالن میترال ، با نظر پزشک معالج قطع شود و در زمان عمل INR کمتر از 1.5 باشد.

سایر داروهای رقیق کننده خون مانند "ریواروکسابان" ، "آپیکسابان" و "دابیگاتران" هم باید با نظر پزشک معالج از 1 تا 3 روز قبل از عمل مصرف نشوند.

برای بیمارانی که از آسپیرین یا پلاویکس استفاده می کنند ، قطع دارو قبل از عمل لازم نیست.

تغییر سایر داروهای مصرفی مانند داروهای فشار خون یا نارسایی قلبی ، قبل از عمل لازم نیست. با اینحال لازم است برحسب مورد نظر پزشک معالج خود را جویا شوید.

آمادگی روز عمل

 برای آنژیوگرافی و هم چنین بالن دریچه میترال لازم است حداقل از 4 ساعت قبل ناشتا باشید.

با توجه به اینکه این عمل از طریق کشاله ران و عروق آن صورت می گیرد ، لازم است از روز قبل استحمام کرده و محل آنژیوگرافی ، شیو شده و فاقد موی اضافی و پانسمان باشد.

روز عمل بهتر است لباس راحتی بپوشید و تمام مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشد.

در برخی از مراکز انجام آزمایش های خونی در روزهای قبل از عمل انجام می شود که لازم است آنها را همراه داشته باشید. در برخی دیگر از مراکز این آزمایشات صبح روز عمل از بیمار انجام می شود.

اگر شما از قبل به ماده حاجب آنژیوگرافی یا داروی خاصی حساسیت دارید باید به کادر درمان خود اطلاع دهید.

والوپلاستی میترال

 عمل والوپلاستی یا بالن دریچه میترال بر روی تخت آنژیوگرافی صورت می گیرد. این عمل بدون بیهوشی و با استفاده از آرامبخش های خفیف انجام می شود. برخی از پزشکان تمایل دارند عمل بالن دریچه میترال را با استفاده از و با کمک اکو مری انجام دهند که در این صورت لازم است حین عمل اکو از راه مری هم صورت بگیرد ولی در اغلب موارد انجام اکو مری در حین بالون میترال روتین نبوده و این کار صرفاً در موارد خاصی مانند انجام بالن میترال در خانمهای حامله و در موارد خاص صورت می گیرد.

محل انجام پروسیجر از طریق رگهای کشاله ران صورت می گیرد. از طریق این رگها بالن دریچه میترال به سمت قلب هدایت شده و بعد از عبور از دریچه تنگ میترال ، داخل دریچه باز می شود تا چسبندگی های دریچه میترال را از هم باز کند. افزایش بیش از 50 درصد سطح دریچه به عنوان معیار موفقیت آمیز بودن این عمل شناخته می شود.

 بعد از عمل والوپلاستی میترال و خارج کردن بالن از قلب و درآوردن شیت های عروقی از کشاله ران لازم است به مدت حداقل 4 تا 6 ساعت بی حرکت باشید. بیماران لازم است بعد از عمل در چندین نوبت اکوی قلب شوند تا هم موفقیت عمل بررسی شود و هم عوارض عمل در صورت بروز شناسایی شوند.

بیماران غالباً 1 تا 2 روز بعد از عمل در بیمارستان باقی می مانند و بعد از اطمینان از موفقیت آمیز بودن عمل و عدم بروز عوارض ، از بیمارستان مرخص می شوند.

عوارض بالن دریچه میترال

 بالن زدن برای تنگی دریچه میترال یکی از عمل های مهم قلبی است که در صورت انجام می تواند موجب کاهش علایم بیمار شود. با این حال این عمل با عوارض مهم و جدی همراه است که لازم است قبل از عمل در مورد میزان احتمال بروز آنها و روش های درمان آنها با پزشک معالج خود صحبت کنید.

شایعترین عوارض این عمل به صورت بروز تپش قلب در زمان انجام بالن میترال یا بروز خونریزی های خفیف در محل کشاله ران است که که معمولاً کم اهمیت و گذرا هستند. عوارض مهم و جدی بالن دریچه میترال عبارتند از:

نارسایی دریچه میترال

 روش عملکرد بالن میترال به این صورت است که با افزایش قطر بالن ، چسبندگی های دریچه میترال از هم باز می شوند و به دنبال آن سطح دریچه میترال افزایش پیدا می کند. در مواردی که چسبندگی های دریچه میترال بیش از حد لازم یا به صورت نامنظم باز شوند ، بسته شدن و عملکرد نرمال دریچه با مشکل مواجه شده و نارسایی حاد دریچه میترال ایجاد خواهد شد.

درمان نارسایی حادّ دریچه میترال ، "عمل قلب باز و تعویض دریچه میترال" است. این عمل در صورتی که علایم نارسایی میترال شدید باشد باید به صورت اورژانسی انجام شود. ولی در مواردی که علایم در زمان انجام بالن شدید نباشد می توان آن را در روزهای بعدی هم انجام داد. در هر صورت با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن این عارضه ، لازم است بیمار و اطرافیان وی آمادگی عمل قلب باز و تعویض دریچه را داشته باشند.

پاره شدن دریچه و دیواره قلب

 اگرچه احتمال بروز این عارضه کم است ولی احتمال دارد در زمان عمل بالن دریچه میترال ، حفرات قلب یا حلقه اطراف دریچه قلب سوراخ شده و یا حتی پاره شود. این عارضه معمولاً به صورت تجمع خون در اطراف قلب و پایین آمدن فشار خون خود را نشان می دهد.

برای درمان این عارضه لازم است خون اطراف قلب کشیده شود و با استفاده از داروهای خاص جلوی خونریزی و افت فشار خون گرفته شود. در بیشتر موارد این اقدامات با موفقیت همراه هستند ولی در مواردی هم که اقدامات اولیه کمک کننده نباشند ، لازم است بیمار به اتاق عمل قلب باز منتقل و عارضه با استفاده از روشهای جراحی باز درمان شود.

سکته مغزی

 اگرچه بیماران قبل از عمل بالن میترال از نظر وجود لخته های خون در محل عمل بررسی می شوند ولی احتمال دارد لخته های کوچکی حین عمل تشکیل شوند یا حتی تکه های کوچکی از دریچه میترال در زمان باد کردن بالن از دریچه جدا شده و در عروق مغزی گیر کنند که موجب بروز "سکته مغزی" خواهد شد.

پیگیری و نتایج درازمدّت

 انجام بالن دریچه میترال در صورت موفقیت آمیز بودن می تواند علایم بیمار را از بین برده یا به میزان قابل توجهی کاهش دهد. با این حال بسیاری از درمانهای دارویی لازم است همچنان ادامه پیدا کنند و انجام بالن دلیلیرای قطع داروهای قلبی نیست. به عنوان مثال افرادی که قبل از عمل از وارفارین استفاده می کردند ، باید بعد از عمل هم همچنان از آن استفاده نمایند. هم چنین افرادی که ماهانه از پنی سیلین تزریقی استفاده می کردند ، لازم است با نظر پزشک خود به تزریق آن ادامه دهند.

استفاده از بالن برای تنگی دریچه میترال فقط باعث افزایش سطح دریچه می شود و تاثیری بر روند مزمن بیماری که در اثر رماتیسم قلبی ایجاد شده است ، ندارد. به همین دلیل احتمال دارد بعد از 5 تا 10 سال دیگر مجدداً دریچه میترال تنگ تر شده و احتیاج به بالن مجدد یا عمل قلب باز گرفته شود. معروف است که بالن میترال بیماری را درمان نمی کند بلکه زمان را به 5 تا 10 سال قبل برمی گرداند و باعث می شود تا تعویض میترال به تاخیر بیفتد.

در صورت تنگی مجدد میترال لازم است دریچه مجدداً با استفاده از اکو مری بررسی شود تا مشخص شود که آیا می توان مجدداً از بالن استفاده کرد یا لازم است دریچه بیمار تعویض گردد؟