تست A1c، که به تست "هموگلوبین A1c" یا "Hb A1c" هم معروف است در اصل عبارت است از میزان هموگلوبین یا گلبول های قرمز گلیکوزیله شده خون. این تست متفاوت از تست های روتین اندازه گیری قند خون بوده و میزان کنترل قند خون را در دو تا سه ماه گذشته نشان می دهد. از این تست هم برای "تشخیص" و هم برای "مونیتورینگ" و "کنترل" قند خون استفاده می شود.

هدف از اندازه گیری Hb A1c

هموگلوبینA، قسمتی از گلبولهای قرمز خون است که وظیفه انتقال اکسیژن به سلولها و بافتهای بدن را برعهده دارد. در افرادی که قند خون آنها افزایش یافته باشد ، مقداری از قند خون (بسته به شدّت افزایش قند خون) به این هموگلوبین متصل می شود. به این نوع از هموگلوبین که با قند خون ترکیب شده است ، اصطلاحاً هموگلوبین A1c گفته می شود (Hb A1c).

عمر گلبولهای قرمز در حدود 100 تا 120 روز است و اگر در این مدت قند خون بالا باشد ، درصد بیشتری از هموگلوبین های خون به صورت قندی در خواهند آمد. لذا می توان با اندازه گیری میزان Hb A1c خون افراد به سطح قند خون آنها در سه ماه گذشته پی برد. 

تست A1c

احتمال دارد پزشک شما به دلایل زیر تست Hb A1c را برای شما درخواست نماید:

غربالگری دیابت

اگر شما چاق باشید یا یکی از عوامل خطر ابتلا به دیابت را داشته باشید احتمال دارد پزشک شما در کنار معاینات و آزمایش های روتین ، هر سال از شما تست Hb A1c را درخواست نماید. این عوامل خطر عبارتند از:

داشتن والدین دیابتی

داشتن فرزندان مبتلا به دیابت

عدم انجام فعالیت بدنی و ورزش

چاقی یا اضافه وزن

داشتن دور کمر بیش از نرمال

سندرم تخمدان پلی کیستیک (برای خانمها)

تری گلیسرید بالای خون

HDL پایین

داشتن سابقه بیماری قلبی

بسیاری از افراد دیابتی قبل از پیدایش دیابت در مرحله "پیش دیابتی" هستند. در این افراد قند خون نرمال نیست ولی در حد تشخیص دیابت هم افزایش نیافته است. از تست Hb A1c برای پیگیری و مونیتورینگ این افراد هم می توان استفاده نمود.

طبق توصیه های "انجمن دیابت آمریکا" با توجه به اینکه افزایش سن یکی از عوامل خطر مهم پیدایش دیابت است ، لازم است افراد 45 ساله و بیشتر مورد تست دیابت با یکی از روشهای تشخیصی از جمله تست Hb A1c قرار بگیرند و در صورت نرمال بودن این تست هر 3 سال تکرار شود.

هم چنین خانم هایی که در دوران بارداری دچار دیابت شده اند ولی بعد از آن بهبودی یافته اند (دیابت حاملگی)، لازم است هر 3 سال از نظر ابتلا به دیابت تست شوند.

در خانم های حامله که قبل از حاملگی تست قند انجام نداده اند و در حال حاضر از نظر داشتن دیابت نگران هستند ، در 3 ماه اول بارداری می توان از تست Hb A1c برای تشخیص دیابت استفاده نمود. در سه ماهه دوم و سوم بارداری برای تشخیص دیابت حتماً باید از تست های تحمل گلوکز OGTT استفاده نمود و تست Hb A1c کاربردی نخواهد داشت.

تشخیص در افراد علامتدار

در افرادی که علایم دیابت دارند مانند تشنگی بیش از حد ، گرسنگی زیاد ، ادرار کردن زیاد ، ضعف و بیحالی ، کاهش یا افزایش یکباره وزن ، عفونتهای مقاوم و اختلال در بینایی،  می توان از این تست برای تشخیص دیابت استفاده نمود. البته در این مورد سایر تستها مانند "تست قند خون ناشتا" و "تست تحمل گلوکز خوراکی" هم می توانند کمک کننده باشند.

در افراد با علایم دیابت طبق توصیه ها بهتر است بزای تشخیص از تست خون ناشتا یا FBS استفاده نمود. اگرچه بسیاری از پزشکان در کنار آن از Hb A1c هم برای تشخیص و هم برای تعیین مدت زمان شروع دیابت استفاده می کنند.

مونیتورینگ و کنترل دیابت

در افرادی که دیابت دارند ، برای تعیین سطح قند خون روزانه و تععین دوز انسولین یا سایر داروهای خوراکی معمولاً از تست های نواری قند خون استفاده می شود. برای تعیین نحوه کنترل قند خون در دوره های طولانی مدت مثلاً در دو یا سه ماه گذشته ، بهترین تست استفاده از Hb A1c است.