علایم و نشانه های استرس شدید

همه ما در طول زندگی با عوامل ایجاد کننده استرس زیادی مواجه می شویم. روبرو شدن با این استرس ها می تواند علایم گذرایی مانند تپش قلب ، افزایش ضربان قلب ، برافروختگی ، تعداد تنفس زیاد و نگرانی در ما ایجاد نماید. این علایم تقریباً بطور کامل بعد از برطرف شدن عامل ایجاد کننده استرس از بین میروند.

به غیر از استرس های موقتی و گذرا ، برخی از عوامل ایجاد کننده استرس برای مدّت طولانی تری ادامه پیدا می کنند یا به صورت مکرر فرد این استرسها را تجربه می کند. در کنار اینها برخی از استرس ها هم هستند که به دلیل شدّت زیاد استرس یا اهمّیت آن ، فرد در طول روزها و هفته های بعد با یادآوری آن ، دچار تکرار علایم استرس و نگرانی می شود. استرس های مربوط به شغل و محیط کار ، استرس های خانوادگی ، مسایل عاطفی و عشقی ، طلاق ، استرس های مربوط به بیماری یا فرزندان از این قبیل استرس ها هستند. این نوع از استرس های مزمن می توانند بر سلامت جسمی و روانی انسان اثرگذار باشند و موجب ایجاد یا تشدید بیماریهای مختلفی شوند.

👈 بیشتر بدانیم:استرس چیست؟ 🔗

آیا من تحت تاثیر استرس هستم؟

بسیاری از افراد ، حتی افراد تحصیل کرده با علایم استرس آشنا نیستند. به همین دلیل علایم آن برای مدتهای طولانی مورد توجّه قرار نمی گیرد. در حقیقت اغلب افراد با علایم بیماریهای ناشی از استرس به کلینیک ها و مراکز درمانی مراجعه می کنند ، غافل از اینکه برای ماهها یا سالها دچار استرس های شدید بوده اند و به آن توجه نکرده اند.

قبل از اینکه در مورد علایم استرس بدانیم ، این چند نکته را به خاطر بسپارید:

اثرات مختلف: استرس به روش های مختلف بر بدن اثر می گذارد و علامت واحد یا مشخصی ندارد. برخی از علایم استرس می تواند خفیف و غیر قابل تشخیص باشد ولی استرس می تواند علایم شدید و مهمی هم داشته باشد.

تفاوت های فردی: افراد مختلف می توانند پاسخ های متفاوتی به یک نوع استرس از خود نشان دهند. این تفاوت در پاسخ به استرس به وضعیت اجتماعی ، اقتصادی ، مذهبی و خانوادگی افراد مربوط می شود. یک استرس مشترک می تواند موجب ایجاد علایم شدید در یک فرد گردد ولی همین استرس در فرد دیگر با علایم خفیف همراه باشد.

مبهم بودن علایم: علایم استرس می تواند با علایم بیماری های دیگر اشتباه شود. بیماریهای قلبی در برخی از علایم مانند تپش قلب و تغییرات فشار خون شبیه به علایم استرس هستند. از سوی دیگر استرس با کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن موجب افزایش بیماری های التهابی و عفونی می شود و به همین دلیل علایم استرس شاید به دلیل تشخیص این نوع از بیماریها قابل تشخیص نباشد.

عادت کردن به علایم: افرادی که استرس مزمن دارند ، علایم آن را جزیی از زندگی طبیعی خود تصور می کنند لذا به دنبال تشخیص و درمان آن هم نیستند. این افراد تصور می کنند که علایمی که دارند طبیعی و عادی است و صرفاً بعد از درمان استرس و اضطراب است که متوجه می شوند این علایم غیر طبیعی و ناشی از استرس بوده است.

غرق بودن در استرس: برخی از افراد به قدری در مسایل مربوط به استرس غرق شده اند که فرصت جدا شدن از عامل استرس زا و تجربه شرایط بدون آن عامل استرس زا را ندارند. در حقیقت این افراد "از شدّت استرس قادر به دیدن استرس" نیستند.

عدم بی توجّهی به مسایل روانی : بسیاری از افراد از اینکه دیگران متوجّه علایم استرس و علایم روان پزشکی آنها بشوند ، می ترسند. این موضوع به ویژه در جامعه ایرانی شایع بوده و افراد از کلماتی مانند "بیماری روحی" ، "روان درمانی" و مراجعه به روان پزشک گریزان هستند. لازم است این تابو را کنار گذاشت و برای بررسی استرس و علایم آن حتماً از مشاوره بهره برد.

علایم شایع استرس شدید چیست؟

 اگرچه اثر استرس بر افراد مختلف متفاوت است و استرس هر فردی را به یک روش تحت تاثیر قرار می دهد ، با این حال برخی علایم مشترک وجود دارند که در اغلب افراد مشابه هستند. اگر شما یک یا چند مورد از علایم زیر را دارید ، احتمالاً به استرس های مهمّ و قابل توجّهی دچار هستید:

سردرد

سردرد یکی از علایم مهمّ و شایع استرس شدید است. سردرد ناشی از استرس به "سردرد تنشی" یا "Tension Headache" معروف است و به صورت یک باند یا پارچه که به دور سر پیچیده شده و فشار داده می شود ، احساس می گردد. این نوع از سردرد به ویژه در ساعات عصر و شب تشدید می شود و در برخی از موارد با احساس تهوع هم همراه است.

اگر شما سردرد های مکرّر و فشارنده دارید ، یکی از علل آن می تواند استرس زیاد باشد.

عفونت های مکرر

 در حالت عادی مابین میزان استرس بدن و سطح سیستم ایمنی بدن ، رابطه معکوس وجود دارد. به این معنی که سلول ها و هورمون های عامل ایمنی بدن در افرادی که استرس های شدید یا طولانی مدّت دارند ، کاهش پیدا می کند. به همین دلیل این افراد استعداد زیادی برای ابتلا به بیماریهای عفونی و به ویژه سرماخوردگی و آنفلوانزای فصلی دارند. لذا اگر شما فردی با استرس های زیاد هستید ، استعداد بیشتری برای ابتلا به عفونت دارید.

مشکلات خواب

 استرس به چندین روش می تواند خواب شما را به هم بریزد.

استرس روزانه و یادآوری برخی از استرس های قبلی در ساعات اولیه خواب که سایر فعالیت های بدن کاهش پیدا می کند ، می تواند شروع خواب را مختل کند. افرادی که استرس های شدید دارند ، دیر به خواب می روند.

افراد استرسی خواب خوبی ندارند. به این صورت که این افراد به صورت مکرر از خواب بیدار می شوند و در صورت بیدار شدن ، مجدّداً نمی توانند بخوابند.

هم چنین کیفیت خواب در افرادی که استرس های مهم تجربه می کنند هم مختل می شود. این افراد دوره های خواب عمیق و آرامش بخش را تجربه نمی کنند. لذا این افراد حتی اگر ساعات خواب کافی هم داشته باشند ، در طول روز خسته و کسل هستند.

اگر شما مشکلات مربوط به خواب دارید ، یکی از علل شایع آن می تواند استرس باشد.

اضطراب

 اضطراب به معنی "دلشوره" است. این افراد بی قرار هستند و انگار منتظر یک خبر بد یا حادثه ناگوار هستند. افرادی که اضطراب دارند ذکر می کنند که انگار چیزی داخل قفسه سینه یا شکم شان ، مچاله می شود.

اضطراب اثر بسیار بدی بر سلامت جسمی و روحی افراد دارد و یکی از نشانه های استرس شدید یا مزمن است. عدم درمان این نوع از اضطراب در طولانی مدّت می تواند به بیماریهای اضطرابی دایمی و سیستمیک منجر شود.

عدم تمرکز

 استرس باعث ترشح هورمون هایی در بدن می شود که آستانه تحریک پذیری بدن را پایین می آورند لذا در این شراط امکان فکر کردن و تمرکز بر روی یک موضوع خاص کمتر م شود. افرادی که استرس های مزمن و شدید را تجربه می کنند ، در مسایل ذهنی فاقد تمرکز لازم هستند و در اغلب موارد دچار فراموشی و حواس پرتی می شوند.

احساس یأس و نا اُمیدی

 عامل بسیاری از استرس های افراد برآورده نشدن خواسته ها و تمایلات آنهاست. اگر فردی به صورت مکرر دچار شکست و محرومیت از ایده آل های خود شود ، یأس و نا امیدی به سراغ وی خواهد آمد.

این موضوع باعث می شود تا فرد رفته رفته به علایم افسردگی دچار شود و تمایلی برای حضور در جامعه و مشارکت در مسایل اجتماعی نداشته باشد. یأس می تواند روابط بین فردی افراد را هم دچار مشکل سازد.

مشکلات و ناتوانی جنسی

استرس یکی از دلایل اصلی "ناتوانی جنسی" است. استرس به چند طریق با مشکلات جنسی و روابط زناشویی در ارتباط است. افراد با استرس مداوم یا شدید از نظر روانی دچار کاهش میل جنسی می شوند و تمایلی برای برقراری این رابطه نخواهند داشت. فعالیت جنسی ارتباط زیادی با سیستم عصبی و هورمونی بدن دارد ، مواردی که در افراد پر استرس به هم خورده است. لذا این افراد به صورت مکرر دچار بیماریهایی از قبیل نبود میل جنسی و "عدم نعوظ" می شوند.

از سوی دیگر افرادی که به دلیل مشغله زیاد و استرس های کاری وقت کافی برای مسایل عاطفی و جنسی نمی گذارند ، رفته رفته از نظر جنسی هم دچار کمبود شده و خود این موضوع به استرس جدیدی تبدیل می شود که می تواند شرایط را بدتر از قبل سازد.

تحریک پذیری و مشاجره

 شما هم مکرراً افرادی را دیده اید که به دنبال یک بحث کوچک ، برخورد با ناملایمات روزانه یا انواع دیگر استرس های ساده ، به شدّت پرخاشگر شده و شروع به دعوا یا داد و بیداد می کنند و متأسفانه گاهاً کار به مسایل جنایی و قتل هم منجر می شود. بسیاری از این افراد به دلیل استرس های مکرر و اضطراب های ریز که در طول زمان درمان نشده و انباشته شده اند ، دچار این حالت های پرخاشگرانه و حمله ای می شوند.