پلاویکس

معرفی دارو

• این دارو ابتدا از طریق معده به کبد رسیده و در کبد در اثر فعالیت آنزیم های فعال کننده به متابلیت های فعال تبدیل می شود.
  
• داروی فعال شده در کبد، با اتصال به پلاکت های خون، آنها را به صورت دایمی غیرفعال می کند.
• با مهار پلاکت ها، روند فعال شدن و اتصال پلاکت ها به هم مهار شده و از آنجا که اتصال پلاکت ها عامل اصلی تشکیل لخته خون است، لذا لخته خون تشکیل نخواهد شد.
• کلوپیدوگرل معمولا در کنار آسپیرین برای درمان بیماری های مرتبط با لخته های شریانی مورد استفاده قرار می گیرد. مانند سکته قلبی، سکته مغزی، حملات حاد قلبی.
• در افرادی که استنت قلبی یا استنت در سایر عروق بدن دارند، بسته به نوع استنت و نوع بیماری، تا مدت مشخصی در کنار آسپیرین استفاده می شود.
• در افرادی که به آسپیرین حساسیت دارند، می توان آن را به جای آسپیرین استفاده کرد.

اشکال دارویی

داروی پلاویکس در قرص های 75 میلی گرم موجود است. نام علمی این دارو عبارت است از " کلوپیدوگرل".   اصل دارو محصول شرکت Sanofi فرانسه است که با برند و اسم تجاری PLAVIX تولید می شود. این برند در ایران تحت لیسانس و توسط شرکت عبیدی تولید و عرضه می گردد.

سایر داروهای مشابه و از خانواده کلوپیدوگرل عبارتند از: 

• قرص اسویکس 75 میلی گرم، Osvix
• قرص زیلت Zyllt  75 میلی گرم
• و قرص کلوپیدوگرل 75 میلی گرم

دوز و زمان مصرف

•  کلوپیدوگرل یک بار در روز مصرف می شود. البته در شرایطی بعد از تعبیه استنت قلبی یا در افرادی که خطر بسیار زیادی برای ایجاد لخته خون دارند، شاید پزشک معالج توصیه کند در روز دو عدد قرص مصرف شود.
  
• در ابتدای شروع مصرف دارو جهت سرعت بخشیدن به شروع اثر دارو همزمان 4 تا 8 عدد قرص به صورت همزمان باید مصرف شود.
• طول مدت مصرف این دارو در افرادی که همزمان از آسپیرین یا سایر رقیق کننده های خون استفاده می کنند، از یک ماه تا یکسال است. البته این دوره با نظر پزشک معالج می تواند کاهش یا افزایش پیدا نماید.
• در افرادی که این دارو را به جای آسپیرین استفاده می کنند، طبیعتا طول درمان طولانی تر خواهد بود.
• اگر مصرف دارو یک بار در روز است، ترجیح زمانی خاصی برای آن وجود ندارد ولی لازم است هر روز در زمان مشخصی میل شود. در این شراط بهتر است دارو همزمان با آسپیرین مصرف نشود و 12 ساعت فاصله بین مصرف کلوپیدوگرل و آسپیرین وچود داشته باشد.
• اگر توصیه به مصرف دو بار در روز است، بهتر است با فاصله 12 ساعت صبح و شب استفاده شود.
• اگر مصرف دارو را فراموش کردید، تا 6 ساعت مانده به مصرف دوز بعدی می توانید آن را استفاده نمایید. بعد از ان بهتر است دارو را مصرف نکرده و دوز بعدی را در ساعت مشخص مصرف نمایید
• مصرف دارو با غذا یا بدون غذا تاثیری در جذب آن ندارد.
• کلوپیدوگرل را می توان خارج از یخچال، در دمای معمولی اطاق به دور از نور مستقیم و حرارت نگهداری کرد.
• موقع خوردن دارو لازم است دارو با آب زیادی مصرف شود تا احیانا دارو در مری و ابتدای معده موجب سوزش و التهاب نگردد.

موارد مصرف دارو

•  مهم ترین کاربرد دارو، بعد از حمله قلبی، آنژین ناپایدار و سکته مغزی است.
  
• در افرادی که در عروق قلب، مغز یا هر رگ دیگر بدن آنها استنت تعبیه شده است.
• در افرادی که به دلیل حساسیت نمی توانند از آسپیرین استفاده نمایند، به جای آن توصیه می شود.
• کلوپیدوگرل داروی بسیار موثر و قوی در مهار پلاکت های خون است. لذا می تواند در کنار آسپیرین، موجب رقیق شدن موثر خون شده و مانع تشکیل لخته خون مجدد گردد.
• کلوپیدوگرل به نسبت داروهای مشابه مانند پراسوگرل و تیکاگرولول، محدودیت مصرف زیادی ندارد و اکثر افراد می توانند به راحتی از آن استفاده نمایند.

عوارض دارو

• مهم ترین وجدی ترینعارضه کلوپیدوگرل، خونریزی است. طبیعتا وقتی کاربرد اصلی دارو رقیق کردن خون است، این رقیق شدن در بعضی از افراد می تواند منجر به خونریزی گردد.
• خونریزی در اغلب موارد به دنبال ضربه ای سطحی بر روی دست و پا روی می دهد و غالبا به صورت کبودی های کوچک خودش را نشان می دهد. این کبودی های زیر پوست رفته رفته تغییر رنگ داده و معمولا بعد از یک هفته تا ده روز هم ناپدید می شوند.
• تقریبا تمام اعضای بدن می توانند منشا خونریزی باشند مانند بینی، دندان و لثه در موقع مسواک زدن، سفیدی چشم، ادرار، مدفوع و خونریزی از سیستم گوارشی و معده.
• در صورت وارد شدن ضربات شدید به بدن، این خونریزی می تواند در اعضای حساس بدن مانند مغز هم روی دهد و یا اینکه شدت آن زیاد باشد.
• در برخی از بیماران که زخم معده یا جراحی قبلی دارند، احتمال دارد از محل آنها مجددا دچار خونریزی گردد.
• انجام عمل جراحی و سایر اقداماتی که موجب خونریزی میگردند مانند کشیدن دندان، با ادامه مصرف کلوپیدوگرل می تواند موجب خونریزی غیرقابل کنترل گردد.
• برخی از افراد به کلوپیدوگرل حساسیت دارند و درجاتی از حساسیت به صورت خفیف مانند خارش پوستی و کهیر یا شدید به صورت جوش های پوستی در دست وصورت و حتی تنگی نفس از خود نشان می دهند. در این موارد حتما با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

چند نکته مهم

•  مصرف الکل موجب تشدید عوارض و خونریزی با این دارو می شود و باید اجتناب گردد.
  
• اگر شما احتیاج به جراحی یا هر اقدام دیگر که خونریزی دارد، پیدا کردید حتما در مورد ادامه کلوپیدوگرل با پزشک خود مشورت نمایید و از قطع خودسرانه دارو اجتناب نمایید.
• در طول زمانی که این دارو را مصرف می کنید باید از حرکاتی که خطر ایجاد خونریزی دارند، مانند کارکردن بدون احتیاط با چاقو یا سایر وسایل برنده، اجتناب کنید. هم چنین در زمان اصلاح و مسواک زدن احتیاط بیشتری داشته باشید.
• قبل از مصرف دارو اگر سابقه زخم معده یا خونریزی گوارشی داشته اید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
• هم چنین اگر سابقه خونریزی، جراحی اخیر یا حساسیت به داروی خاصی دارید، حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
• قطع یکباره کلوپیدوگرل می تواند خطرناک بوده و می تواند موجب تشکیل لخته حاد در استنت قلبی یا عروق دیگر شود. لذا قطع این دارو حتما باید زیر نظر پزشک معالج باشد و از تغییر سرخود دارو اجتناب نمایید.
• در صورتی که مصرف دارو را فراموش کردید، اگر تا 6 ساعت مانده به مصرف دوز بعدی، یادآوری شد، آن را استفاده نمایید. در غیر این صورت فقط دوز بعدی را مصرف کرده و از مصرف دو قرص باهم اجتناب نمایید.
• این دارو در دوران حاملگی فاقد عوارض برای مادر و جنین است ولی لازم است یک هفته قبل از زایمان، بدلیل افزایش خطر خونریزی مادر در زمان زایمان قطع گردد.
• این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.

تداخل با غذاها و سایر داروها

تداخل دارویی یعنی این که مصرف دارو یا داروهای دیگر که برای بیماری های قلبی یا غیرقلبی تجویز شده است می توانند با مکانیسم های مختلفی موجب کاهش یا افزایش اثر این دارو گردند. بعنوان مثال برخی از داروها موجب افزایش تجزیه دارو در کبد یا افزایش دفع از کلیه شده و اثر دارو را کاهش می دهند. برعکس برخی دیگر از داروها، موجب کاهش تجزیه یا کاهش دفع دارو شده و موجب افزایش اثر دارو در بدن می گردند.

داروهایی که به عنوان تداخل مطرح می شوند، نباید موجب نگرانی یا قطع خودسرانه دارو گردند. اگر شما با همزمان این داروها را مصرف می نمایید، در اولین فرصت با پزشک خود مشورت نمایید.

• مهم ترین تداخل داروی کلوپیدوگرل با سایر داروهای رقیق کننده خون است مانند آسپیرین، وارفارین، ریواروکسابان. اگر شما این داروها را مصرف می کنید حتما باید به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
• داروهای معروف به NSAID، عملکردی مشابه به آسپیرین دارند، لذا مصرف آنها همزمان با این دارو می تواند موجب رقیق شدن بیشتر خون، آسیب بیشتر مخاطات معده و ایجاد خونریزی گردد.
• داروهای مهارکننده اسید معده که متاسفانه به صورت شایع با کلوپیدوگرل مصرف می شوند، باعث کاهش اثر واضح این دارو می شوند. لذا بجز گروه های پرخطر مانند افراد با سابقه خونریزی گوارشی و افراد با زخم معده فعال نباید این داروها را به صورت روتین با کلوپیدوگرل باهم استفاده کرد.
• مواد مخدر مانند تریاک و مرفین. چه بصورت درمانی و چه بصورت اعتیاد
• داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین و سرترالین
• آمیودارون
• وراپامیل
• داروهای کورتیکو استرویید مانند پردنیزولون، دگزامتازون
• داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول، ایتراکونازول

  دکتر امیرفرهنگی - متخصص قلب