تری گلیسیرید نرمال خون

تری گلیسیریدها نوعی از چربی های خون هستند که بیشتر از منابع غذایی تأمین می شوند و در خون جریان پیدا می کنند. افزایش تری گلیسیرید می تواند اثرات مضرّ بهداشتی و سلامتی داشته باشد لذا باید تلاش کنید میزان آن در خون در محدوده نزدیک به نرمال حفظ شود.

تری گلیسیرید چیست؟

تری گلیسیرید بیشترین نوع چربی خون است و اگرچه عمدتاً از طریق تغذیه و موادّ غذایی وارد خون می شود، با اینحال بدن انسان هم قادر است آن را تولید نماید. وجود تری گلیسیرید در خون برای ساختن برخی از قسمتهای بدن و همچنین در جریان سوخت و ساز برخی نواحی بدن لازم و ضروری است با اینحال اگر میزان آن در خون از یک میزان مشخصی بیشتر شود، می تواند موجب بروز بیماریها و عوارض متعدّدی گردد.

یک نکته مهمّ این است که هر زمان شما میزان غذا و کالری بیش از حدّ نیاز روزانه بدن خود استفاده نمایید، اضافه آن بصورت ذرّات پر انرژی تری گلیسیرید در بدن شما ذخیره خواهد شد و این موضوع از نظر افزایش وزن، مقاومت به انسولین و رسوب چربی در قسمت های مختلف بدن اهمیّت دارد. پس افزایش ذخایر تری گلیسیرید بدن فقط در اثر مصرف آنها نیست و با افزایش کالری دریافتی هم می تواند ایجاد گردد.

تری گلیسرید نرمال بدن چه میزان است؟

 سطح تری گلیسرید خون بسته به سنّ، جنس و وزن بدن شما می تواند متغیر باشد. البته اندازه گیری میزان تری گلیسرید خون به تنهایی انجام نمی شود و در کنار پارامترهای دیگر چربی خون و تحت عنوان "پانل چربی خون" انجام می شود. Lipid Panel  یا پانل چربی خون شامل موارد زیر است:

 لازم است در هر بار اندازه گیری چربی خون تمام این مقادیر مدّ نظر باشد. این مقادیر بصورت واحد میلی گرم در هر دسی لیتر خون mg/dl بیان میشوند.

رابطه تری گلیسرید و کلسترول چیست؟

 به دلیل اینکه عامل اصلی اختلالات تری گلیسرید و کلسترول خون مشترک است و عدم رعایت اصول بهداشتی و تغذیه ناسالم عامل اصلی هر دو نوع اختلال است، بسیاری از افرادی که تری گلیسرید بالا دارند، همزمان کلسترول خون آنها هم بالا است. این افراد معمولاً کلسترول بد خون LDL بالا و کلسترول خوب HDL پایین دارند. البتّه در برخی از بیماریهای ژنتیکی و اختلالات ارثی هم اختلالات این دو نوع چربی خون بصورت مشترک دیده می شوند.

خطر تری گلیسرید بالا

 خطر بالا بودن تری گلیسرید خون به اندازه بالا بودن کلسترول بد خون یعنی LDL، نیست. اگرچه بالا بودن تری گلیسرید موضوع خوبی نیست و بالا بودن آن می تواند به رسوب چربی خون و تشکیل پلاکهای چربی در عروق بدن منجر شود با اینحال به نظر میرسد افزایش تری گلیسرید خون به عددهایی بیشتر از حدّ نرمال خطر چندانی از نظر ایجاد حمله قلبی و سکته مغزی نداشته باشد. بیشترین خطری که افزایش تری گلیسرید دارد شامل دو قسمت میشود:

1- افراد با تری گلیسرید بالا، معمولاً عوامل خطر بیشتری دارند. این افراد چاق هستند و دور کمر بیشتری دارند، قند خون در این افراد بیشتر است و این افراد فشارخون های بالاتری دارند. به همین دلیل این افراد بیشتر از بقیه در معرض بیماریهای قلبی و عروقی قرار دارند.

2- دوّمین دلیل این است که تری گلیسرید بالای خون با دو مورد اختلال در کلسترول خون همراهی دارد. بالا بودن LDL یا کلسترول بد خون و پایین بودن HDL یا همان کلسترول خوب خون.

به این دو دلیل افرادی که تری گلیسرید بالا دارند، بیشتر از بقیّه افراد دچار حملات و بیماریهای قلبی و عروقی می شوند.

شاید بتوان تری گلیسرید بالا را به جای اینکه یک بیماری مستقل باشد، به نوعی یک علامت و نشانه ای از وضعیت بد بهداشتی بدن دانست. به این صورت که تری گلیسرید بالا نشان دهنده احتمال بروز دیابت و بیماریهای قلبی در آینده است و اگر فرد نتواند شیوه زندگی و نحوه تغذیه و علایم خود را کنترل نماید و تغییر دهد، در آینده نزدیک باید شاهد بیماریهای سخت و مهم مانند حملات قلبی و مغزی باشد.

البته تری گلیسرید خیلی بالا (مثلاً بیشتر از 1000 میلی گرم در دسی لیتر) می تواند با برخی از عوارض گوارشی همراه باشد. تری گلیسرید بسیار بالا می تواند به پانکراتیت که یک نوع بیماری التهابی پانکراس است، منجر شود. به همین دلیل مقادیر بسیار بالای تری گلیسرید باید درمان شود.

پایین بودن تری گلیسرید خون

 به صورت یک قانون کلّی پایین بودن تری گلیسرید و کلسترول خون بیماری یا ایراد محسوب نمی شود و این موضوع حتی با بیماریهای قلبی و عروقی کمتری همراهی دارد. با اینحال در افرادی که تری گلیسرید بسیار پایین یعنی کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر دارند، باید به دنبال بیماریها و عواملی بود که می توانند این حالت را ایجاد نمایند.

چگونه تری گلیسرید را کاهش دهیم؟

 برای کاهش تری گلیسرید خون راههای مختلفی وجود دارد و احتمال دارد یکی از روشها در برخی از افراد بهتر از بقیه افراد پاسخ دهد.

تغییر روش زندگی

 برای درمان تری گلیسرید بالا در حدّ متوسط اقدامات زیر می تواند کمک کننده باشد:

1. افزایش فعالیت بدنی و ورزش
2. کاهش وزن
3. تغذیه سالم مبتنی بر سبزیجات و میوه جات
4. کاهش و قطع مصرف الکل
5. قطع سیگار
6. کاهش مصرف قند و نوشیدنی های حاوی قند
7. کاهش غذاهای ناسالم و با مواد قندی بالا

در موارد تری گلیسرید بالا و بسیار بالا می توان از اقدامات زیر استفاده نمود:

1. قطع چربی خون
2. عدم مصرف غذاهای چرب
3. تشدید ورزش از نظر شدّت و مدّت
4. و مصرف داروها

درمان سایر بیماریها

 همانگونه که در مطالب بالا اشاره شد برخی از بیماریها می توانند تری گلیسرید را افزایش دهند. بیماریهایی مانند دیابت قندی، تنبلی تیرویید، نارسایی کلیوی و دیالیز از جمله مواردی هستند که می توانند با تغییر در متابلیسم بدن موجب افزایش تری گلیسرید خون شوند.

یکی از راههای موثر در درمان تری گلیسرید بالا، شناسایی این موارد و درمان آنهاست.

درمان دارویی

 در صورت عدم پاسخ درمانی کامل به اقدامات گفته شده لازم است تا برنامه دارویی دنبال شود.

در قدم اول برخی از داروها هستند که می توانند تری گلیسرید خون را افزایش دهند و لازم است در لزوم مصرف آنها بازبینی شود تا در صورت غیرضروری بودن قطع شوند یا درصورت وجود جایگزین با داروی مناسب جایگزین شوند. این داروها عبارتند از:

برخی از داروهای فشارخون

استروییدها

داروهای ضدّ قارچی

داروهای موثر در درمان ایدز و HIV

استروژن و هورمون های زنانه

دیورتیک ها

داروهای ضدّ بارداری

و برخی از بتابلوکرها

 داروهایی که می توانند تری گلیسرید خون را کاهش دهند عبارتند از:

استاتین ها و داروهای ضد کلسترول

فیبراتها

داروهای نیاسینی

و امگا 3

 البته باید توجه داشت که درمان دارویی خط اول درمان تری گلیسرید بالا نیست و این داروها با توجه به عوارضی که دارند به عنوان خط نهایی درمان و در موارد تری گلیسرید بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرند.

خلاصه

 1- تری گلیسرید بالا بیشتر به عنوان یک علامت و نشانه است تا یک بیماری مستقل. کاهش فعالیت بدنی، پرخوری، نداشتن فعالیت بدنی مناسب، تغذیه بد و رفتارهای غیر بهداشتی مهم ترین عوامل پیدایش تری گلیسرید بالا هستند.

2- بهترین راه کنترل این مشکل، اصلاح روش های ناسالم زندگی است. فعالیت بدنی، تغذیه سالم و قطع عادات نامناسب از این موارد هستند.